Sądy muszą bezzwłocznie dostosować kary wymierzone m.in. pijanym rowerzystom do wkrótce wchodzących w życie, łagodniejszych przepisów. Nie oznacza to jednak, że dostosowanie to musi nastąpić już w dniu wejścia w życie nowej ustawy - ocenia resort sprawiedliwości.
Osadzeni w więzieniach za kierowanie rowerem pod wpływem alkoholu niebawem wyjdą na wolność. Wszystko ze względu na zmianę prawa.
- Sądy muszą zastosować te przepisy bez zbędnej zwłoki - powiedział wiceminister sprawiedliwości Michał Królikowski. - To nie jest nowa sytuacja, takie sytuacje sądownictwo zna i zawsze sobie z nimi radziło.
Wątpliwości dotyczące dostosowania kar wobec skazanych za czyny, które teraz staną się wykroczeniami, wywołane zostały wchodzącymi 9 listopada w życie przepisami z dużej nowelizacji Kodeksu postępowania karnego oraz innych ustaw, w tym Kodeksu wykroczeń. Prezydent podpisał te zmiany 17 października.
Większość zapisów nowelizacji odnosząca się do reformy procedury karnej ma zacząć funkcjonować od początku lipca 2015 r. Jednak tylko dwutygodniowy termin na wejście w życie przewidziano dla przeniesienia do Kodeksu wykroczeń odpowiedzialności za prowadzenie w stanie nietrzeźwości pojazdu innego niż mechaniczny - czyli np. roweru. W listopadzie w życie wejdzie także zmiana progu, od którego kradzież z wykroczenia staje się przestępstwem. W nowelizacji zapisano, by była to jedna czwarta minimalnego wynagrodzenia (dziś - 400 zł), a nie obecne 250 zł.
(fot. PAP/Paweł Kula) Jazda po spożyciu alkoholu to jeden z większych problemów na polskich drogach - z tym twierdzeniem zgodzi się niemal każdy. Powstaje jednak pytanie, czy bezwzględna walka z tym procederem rzeczywiście ma sens? W Polsce limit dopuszczalnej zawartości alkoholu we krwi kierującego wynosi 0,2 prom., podczas gdy w większości państw europejskich jest to 0,5 prom. Co jednak najważniejsze, nad Wisłą za złamanie tego przepisu na równi karze się kierowcę samochodu i użytkownika roweru, a to już absurd. Dlaczego?
Według danych Komendy Głównej Policji w roku 2012 nietrzeźwi kierujący brali udział w blisko 4,5 tys. wypadków. Zostały w nich zabite 584 osoby, a ponad 5,3 tys. odniosło obrażenia. W tej grupie rowerzyści pod wpływem alkoholu spowodowali 206 wypadków, w których zginęły 23 osoby, a 195 zostało rannych. Trudno wyobrazić sobie, aby w zderzeniu rowerzysty z samochodem - a do takich dochodzi najczęściej - najmocniej nie ucierpieli amatorzy nietrzeźwej jazdy jednośladem. Jeśli zsumujemy liczbę zabitych i rannych w tych wypadkach i odejmiemy od tego liczbę wypadków okaże się, że w ciągu roku pijani rowerzyści spowodowali obrażenia u dwunastu osób. Jak wynika z danych policji, większe zagrożenie w 2012 roku stworzyli kierujący pojazdami z brakami w ogumieniu - trzech zabitych i 12 rannych.
Zmiany - oznaczające złagodzenie kar wymierzanych za czyny, które teraz staną się wykroczeniami - wzbudziły obawy części prawników. Jak wskazywano sądy będą musiały obecnie dokonać przeglądu akt tysięcy spraw, dostosować orzeczone już wcześniej kary wobec tych kategorii skazanych i - tam, gdzie to konieczne - zamienić je na łagodniejsze, czyli np. zwolnić niektóre osoby z zakładów karnych.
(fot. PAP/Paweł Kula) - Osoby, które odbywają kary pozbawienia wolności nie mogą czekać, aż sąd się tym zajmie. Nie widzę przeciwwskazań, aby osoby zwolnione później niż 9 listopada, nie mogły dochodzić roszczeń w związku z bezprawnym pozbawieniem wolności - powiedział sędzia Rafał Puchalski ze Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia". Dodał, że według niego "podstawowym błędem było określenie krótkiego, dwutygodniowego terminu vacatio legis".
Wiceminister Królikowski przypomniał, że dostosowanie orzeczonych wcześniej kar jest obowiązkowe, gdyż zgodnie z Kodeksem karnym jeżeli "według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem zagrożony jest karą, której górna granica jest niższa od kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się" do górnej granicy kary z nowej ustawy. Z kolei jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony karą więzienia, to karę tę zamienia się na grzywnę lub ograniczenie wolności. Wiceminister podkreślił jednocześnie, że - w jego ocenie - nie istnieje obowiązek zastosowania tych przepisów już w dniu wejścia nowelizacji w życie.
- Do tej pory funkcjonowało to w inny sposób. Zmiana przepisów, która była wprowadzeniem w prawie karnym ustawy łagodniejszej wiązała się ze zmianą sposobu funkcjonowania sądu w stosunku do osób skazanych, ale nie było wymogu, aby to następowało w dniu, w którym przepisy wchodziły w życie - tłumaczył Królikowski. Dostosowanie kar - jak zaznaczył - jest obowiązkiem, ale wykonanie tego obowiązku "jest rozłożone w czasie".
(fot. PAP/Darek Delmanowicz) Zdaniem Królikowskiego ewentualne zwolnienie z zakładu karnego skazanego objętego korzystniejszymi przepisami później niż 9 listopada, nie będzie stanowiło dla niego podstawy do ubiegania się o odszkodowanie za bezprawne pozbawienie wolności, jeżeli "organy sądowe w sprawie tego skazanego będą działały bez zbędnej zwłoki".
Odnosząc się do przyczyn niewprowadzenia w nowelizacji dłuższego - na przykład półrocznego zamiast dwutygodniowego - terminu wejścia w życie przepisów wiceminister zaznaczył, że byłoby to niekorzystne dla obywateli. - Oznaczałoby to, że sądy przez sześć miesięcy orzekałyby niekorzystnie dla obywateli, bo wiedząc o tym, że za pół roku czyny przestaną być przestępstwem, skazywałyby za przestępstwo - dodał.
- Do przejrzenia są teraz dziesiątki tysięcy spraw - ocenił natomiast sędzia Puchalski. - Gdyby był choćby miesięczny okres na wejście w życie tych przepisów, byłoby dużo łatwiej. Na pewno sądy będą miały bardzo dużo pracy w przyszłym tygodniu.
sj/tb/sj, moto.wp.pl