Nissan 200SX, Nissan Poland
Wprowadzenie
We wrześniu 1994 roku rozpoczęto w Europie sprzedaż nowej odmiany sportowego coupe Nissana - modelu 200 SX - samochodu reprezentującego współczesne poglądy Nissana dotyczące tej klasy pojazdów.
Wprowadzenie nowego modelu na rynek wiązało się ze znakomitym przyjęciem Nissana 200 SX na jego pierwszej prezentacji w Europie - na międzynarodowej wystawie samochodów w Genewie w marcu 1994 roku. Rok wcześniej Nissan 200 SX, występując pod nazwą Nissan Silvia, był gwiazdą wystawy w Tokio. Mimo, że konstrukcyjnie był to zupełnie nowy pojazd, stanowił kontynuację bogatej tradycji Nissana w dziedzinie sportowych coupe, będąc bezpośrednim następcą sprzedawanego w Europie od maja 1988 roku modelu 180 SX, na który zdecydowało się ponad 35 000 nabywców.
Dwa lata po wprowadzeniu na rynek europejski, nadwozie Nissana 200 SX zostało poddane licznym modyfikacjom, dzięki którym nabrało bardziej wyrazistej i dynamicznej formy. Wersja wchodząca na polski rynek jest właśnie efektem owego restylingu przeprowadzonego pod koniec 1996 roku.
Od samego początku produkcji Nissan 200 SX jest dojrzałym samochodem. Nie poświęcając nic z jego sportowego image'u nadano mu szlachetny charakter. Eleganckie, urzekające swą prostotą łagodne, smukłe linie odróżniają go od innych konkurentów w tej klasie pojazdów, a także od swego trzydrzwiowego poprzednika z nadwoziem typu hatchback - modelu znanego w Europie jako 180 SX. Obecnie to klasyczne, dwudrzwiowe coupe urzeka nie tylko harmonią sylwetki, znakomitymi osiągami i własnościami jezdnymi, mogącymi zadowolić najbardziej wymagającego eksperta i miłośnika kierownicy, ale także komfortem jazdy i wygodą codziennej eksploatacji - cechami nieczęsto spotykanymi w tej klasie pojazdów.
Zasadą użytą przy projektowaniu Nissana 200 SX było zawarcie w nim tych wszystkich elementów, które decydują o prawdziwie sportowym charakterze pojazdu - a więc dopracowanego układu jezdnego, dynamicznego silnika i zastosowanie koncepcji klasycznego układu napędowego; dzięki tylnonapędowej charakterystyce prowadzenia kierowca ma większe możliwości korekcji obranego toru jazdy na łuku przez zmianę nacisku na pedał przyspieszenia. Tylny napęd to także większa przyczepność kół przy przyspieszaniu; dla dodatkowego jej zwiększenia zastosowano seryjnie we wszystkich wersjach mechanizm różnicowy o ograniczonym poślizgu, gwarantujący zachowanie kontroli na śliskich i nierównych nawierzchniach.
Za dobre osiągi odpowiada 2.0-litrowa, turbodoładowana, 16-zaworowa jednostka napędowa rozwijająca moc 200 koni mechanicznych. Jest to jednocześnie najsilniejszy i najbardziej sportowy w z trzech czterocylindrowych silników stosowanych w modelu SX (200SX/240SX/Silvia) na całym świecie. Wybór nie jest przypadkowy - powszechnie znany jest fakt dużych wymagań jakie stawiają europejscy kierowcy tej klasie pojazdów. Mimo to, mniej aktywni właściciele będą mogli zamówić wersję z automatyczną skrzynią biegów, wyposażoną w celu zwiększenia jej sprawności, w blokadę przetwornicy momentu obrotowego na wyższych przełożeniach.
Moc i tylny napęd to przecież nie jedyne cechy charakteryzujące pojazd sportowy. Znacznie istotniejsze jest zapewnienie bezpiecznych i przewidywalnych własności jezdnych. Zastosowanie klasycznych kolumn MacPhersona z przodu i unikalnego wielowahaczowego, przestrzennego prowadzenia kół tylnych, gwarantuje niezbędną przyczepność i precyzyjne prowadzenie pojazdu w każdych warunkach. Także układ hamulcowy, standardowo wyposażony w ABS, został dostosowany do zwiększonych obciążeń. Hamulce tarczowe czterech kół są z przodu wentylowane, a ich zaciski zostały wyposażone wzorem pojazdów wyczynowych w cztery cylinderki hamulcowe.
W porównaniu do poprzedniego modelu, nadwozie zostało całkowicie zmienione. Mimo zrezygnowania z formy trzydrzwiowego hatchbacka na rzecz eleganckiego coupe, pojazd nie stracił na swej praktyczności, oferując wnętrze typu 2 + 2 z możliwością złożenia tylnych siedzeń. Dzięki temu, 200 SX zaspokoi oczekiwania zarówno młodych i dynamicznych odbiorców, jak i bardziej "ułożonych" kierowców.
Nissan 200 SX spełni również ich oczekiwania dotyczące wyposażenia. Wspomaganie układu kierowniczego, sportowe fotele, elektryczne szyby, zamek centralny, wysokiej klasy system audio, aluminiowe felgi, klimatyzacja i immobilizer to tylko fragment z długiej listy podstawowego i dodatkowego wyposażenia.
Szybki samochód musi także charakteryzować się wysokim poziomem bezpieczeństwa. Nad skuteczną ochroną jadących czuwa specjalna konstrukcja nadwozia wyposażonego w sztywny przedział pasażerski i strefy kontrolowanego zgniotu, wzmocnienia boczne drzwi, a także układ przeciwpoślizgowy ABS i dwie poduszki powietrzne - dla kierowcy i pasażera.
Przez lata Nissan należał do czołowych japońskich wytwórców pojazdów sportowych. Model 200 SX kontynuuje tę chlubną tradycję. Zarówno jego wnętrze, jak i forma nadwozia jest rezultatem wieloletnich przemyśleń konstruktorów i stylistów oraz nabranego w ciągu tego okresu doświadczenia. Łagodne linie nadwozia celowo rezygnują z przesadnej agresywności, często charakteryzującej samochody tego typu. Prostota i proporcjonalność sylwetki Nissana 200 SX natychmiast wyróżniają go z grona podobnych mu pojazdów.
W 1994 roku model 200 SX wypełniał lukę w gamie pojazdów sportowych Nissana, stojąc pomiędzy małym 100 NX, a 300 ZX. Obecnie, po zaprzestaniu sprzedaży obu modeli w Europie, stał się jedynym pojazdem sportowym marki Nissan (jeśli nie liczyć sprzedawanego w limitowanej serii w Wielkiej Brytanii "magicznego" Skyline GT-R), godnie reprezentując jej bogate dziedzictwo i doświadczenie sportowe.
Koncepcja
Projektując Nissana 200 SX konstruktorzy mieli za zadanie stworzyć wdzięczne, eleganckie, sportowe coupe oferujące znakomite osiągi i wzorowe własności jezdne - w pełnej harmonii. I nie chodzi tu o moc silnika, wyrażaną na papierze wartościami przyspieszenia i prędkości maksymalnej, ale głównie o dopracowany układ jezdny gwarantujący płynność i bezpieczeństwo prowadzenia w każdych warunkach, nie poświęcając przy tym komfortu jazdy. Wieloletnie doświadczenie inżynierów zaowocowało podporządkowaniem osiągów - bezpieczeństwu, a radości z jazdy - pewności prowadzenia. Następnie, aby zagwarantować sukces na najbardziej wymagającym rynku europejskim, należało dodać jeszcze dwie ważne cechy. Po pierwsze miało to być wyszukane sportowe coupe w stylu GT adresowane do specjalnej grupy entuzjastów. Drugie zadanie było najtrudniejsze - należało tak dostroić układ jezdny, aby zagwarantował pełną przewidywalność, szybkość i precyzję reakcji na rozkaz kierowcy i jednocześnie wysoki komfort - po prostu radość z jazdy...
Wydaje się więc, że na nowo zdefiniowano termin "sportowe coupe", podając nową interpretację mocy, dobrego prowadzenia i komfortu jazdy.
Poprzedni model SX był szeroko znany ze swych znakomitych osiągów; nowy 200 SX podtrzymuje tę reputację, zapewniając mu także czołowe miejsce w klasie w dziedzinie dobrego prowadzenia, komfortu i doskonałości technicznej. Mimo, że osiągi 200 SX nadal przyciągają kierowców szukających jedynie mocnych wrażeń za kierownicą, jego druga, wyszukana natura zjednuje mu także grupę nabywców potrzebujących spokoju i harmonii prowadzenia. A także spokoju długoletniego użytkowania wynikającego z przysłowiowej japońskiej niezawodności, potwierdzonej przez trzyletni program gwarancyjny i gęstą sieć punktów serwisowych Nissana w całej Europie.
Od czasu pojawienia się pierwszej generacji Nissana Silvia - sportowego pojazdu średniej wielkości po raz pierwszy zaprezentowanego w 1965 roku - jego kolejne generacje zdobyły opinię prawdziwie sportowych, a jednak niezwykle praktycznych i wygodnych w codziennym użytkowaniu samochodów. Ich szósta generacja potwierdza tę opinię w czasach, kiedy komfort i wygoda są jednymi z podstawowych wymagań współczesnego nabywcy.
Nissan 200 SX wszedł na rynki świata w momencie, kiedy większość producentów samochodów wprowadzała do swego programu produkcyjnego pojazdy o charakterze sportowym - zastał więc silną konkurencję. Osiągając sukces w Azji i Stanach Zjednoczonych jako Silvia lub 240 SX, spotkał się z równie dobrym przyjęciem w wymagającej Europie, co potwierdziło trafność jego koncepcji i wysokie walory użytkowe. Wprowadzenie 200 SX na polski rynek zdaje się po raz kolejny potwierdzać uniwersalność tego światowego modelu Nissana.
Przeprowadzone w Europie badania marketingowe wykazały, że pojazdy tej klasy są nabywane przez klientów należących do dwóch podstawowych grup. Pierwsza z nich to młodzi kierowcy szukający mocnych przeżyć za kierownicą, drugą tworzą bardziej doświadczeni kierowcy, którzy przeczekawszy rodzinne uwarunkowania wymagające posiadania większego i praktyczniejszego pojazdu, ponownie zechcą oddać się swej utajonej pasji i zasiąść za kierownicą sportowego coupe. Dotyczy to głównie tej grupy mężczyzn, których sportowa pasja została przerwana przez dochowanie się potomstwa. Później, kiedy dzieci dorastają i stają się samodzielne, ukryte marzenia poparte niezależnością finansową pozwalają wybrać coś bardziej oryginalnego. 200 SX oferuje dokładnie to czego potrzebują - osiągi i własności jezdne prawdziwego samochodu sportowego połączone z komfortem i dyskretną elegancją szlachetnego GT.
W Europie nabywcami Nissana 200 SX są więc ludzie, dla których samochód jest celem samym w sobie, entuzjaści szukający spełnienia za kierownicą, wytrawnie zażywający rozkoszy prowadzenia. Zwykle znają się na motoryzacji i czytują prasę motoryzacyjną, a samochód traktują bardzo osobiście, uważając go za wyraz ich stylu bycia. Główną cechą, który decyduje o wyborze pojazdu jest optymalne połączenie uroku dyskretnej elegancji z nienagannymi własnościami jezdnymi.
Dlatego też sportowe, ale smukłe i łagodne nadwozie Nissana 200 SX zdobywa uznanie wśród grupy kierowców szukających pojazdu o wyjątkowym charakterze. Podobnie opracowane wzorowo pod względem ergonomii, wysokiej jakości wnętrze, zaspokoi każdego entuzjastę, łącząc sportowy styl z komfortem luksusowej limuzyny.
Tak więc Nissan, decydując się na wprowadzenie do sprzedaży Nissana 200 SX, zredefiniował pojęcie samochodu sportowego. Powstał bowiem pojazd łączący w sobie zarówno urok smukłej linii eleganckiego coupe z umiarkowaną dozą drapieżnego wyglądu (szczególnie po restylingu w 1996 roku), jak i znakomite, sportowe własności jezdne z komfortem spotykanym na co dzień w samochodach o charakterze rodzinnym.
Osiągi
Kiedy mówimy o osiągach pojazdu nie możemy sugerować się jedynie samą mocą silnika, czy też suchymi, katalogowymi liczbami wyrażającymi wartości przyspieszeń, czy prędkości maksymalnej. Osiągi wyrażają dynamikę całego pojazdu znajdującego się w ruchu, często w bardzo niedogodnych warunkach drogowych. Nissan 200 SX jest dynamicznym pojazdem w szerszym tego słowa znaczeniu, wyróżniający się własnościami jezdnymi, precyzją układu kierowniczego, stabilnością kierunkową, znakomitą efektywnością hamulców, a także łatwością wyprzedzania, wynikającą z mocy i elastyczności zespołu napędowego. Za sprawność pokonywania odległości odpowiedzialna jest nie tylko charakterystyka silnika, ale również własności wszystkich elementów układu jezdnego. I właśnie tego rodzaju sprawność wyróżnia Nissana z kręgu innych sportowych coupe.
Silnik
Rozważając wybór jednostki napędowej do 200 SX, inżynierowie Nissana stanęli przed alternatywą użycia wolnossącego silnika V6 o pojemności około 2.5 litra lub doładowanej, czterocylindrowej jednostki o pojemności około 2.0 litrów. Kultura pracy i szybkość reakcji na naciśnięcie pedału gazu przemawiały za użyciem większego silnika, jednakże zespół zdecydował się na użycie doładowanego silnika czterocylindrowego, ze względu jego bardziej nieokiełznany, sportowy charakter, wyposażając go w turbospręźarkę, chłodnicę międzystopniową (intercooler), a także nowoczesny układ sterowania pracą silnika.
Zasada linearnego doładowania (Linear Charge Concept) Za użyciem mniejszej jednostki napędowej przemawiało dodatkowo zmniejszenie masy pojazdu i większa łatwość zabudowy wynikającą z jej mniejszych wymiarów. Jednakże zastosowanie turbodoładowanego silnika wiązało się istotnym problemem związanym z użyciem tego rodzaju napędu. Chodziło o zagwarantowanie szybkości reakcji silnika na wzrost obciążenia porównywalnej z wolnossącym układem zasilania. Dlatego też silnik SR20DET został wyposażony w system turbo realizujący zasadę linearnego doładowania - "Linear Charge Concept", gwarantujący wyeliminowanie charakterystycznych dla turbo chwilowych braków odpowiedzi na pedał gazu (turbo lag) i następowych trudnych do opanowania wzrostów mocy. W zamian zapewnił szybką, płynną i stałą odpowiedź silnika na każdy ruch pedału przyspieszenia w szerokim zakresie prędkości obrotowych. Jest to zaprzeczenie szeroko znanego stereotypu charakteryzującego turbodoładowane jednostki poprzednich generacji, opisującego szalony wzrost
mocy po różnie długo trwającej "dziurze".
Turbodoładowanie
Rolą doładowania jest dostarczanie dodatkowej ilości powietrza przypadającej na jeden cykl pracy silnika. Większa ilość powietrza pozwala na podaż dodatkowej ilości paliwa i tym samym podniesienie ogólnej mocy silnika. Doładowanie może odbywać się przy pomocy sprężarek typu mechanicznego lub turbosprężarek. Różnica pomiędzy tymi dwoma typami polega na tym, że ta pierwsza jest napędzana od wału korbowego przez pasek lub system przekładni zębatych, a druga bezpośrednio przez ciśnienie jakie wywierają gazy spalinowe na turbinę umieszczoną na jednej osi ze sprężarką. Wiąże się to z wyższą sprawnością mechaniczną układu torbo, ale także z pewnymi kompromisami.
Zasada budowy i działania turbosprężarki jest prosta. Na wspólnej osi zamontowane są dwa wirniki znajdujące się w oddzielnych, równolegle przylegających do siebie komorach. Jeden z nich to turbina umieszczona po stronie kolektora wydechowego, drugi to sprężarka zamontowana po stronie kolektora ssącego. Gazy spalinowe rozpędzają łopatki turbiny, a ta bezpośrednio sprężarkę tłoczącą powietrze do komory spalania pod ciśnieniem większym od ciśnienia atmosferycznego. Wydatek sprężarki z grubsza odpowiada ciśnieniu gazów spalinowych. Nadmiar powietrza umożliwia z kolei dostarczenie większej ilości paliwa i tym samym zwiększenie ilości mieszanki paliwowo-powietrznej pozostającej w stosunku stechiometrycznym.
W określonych granicach większa ilość sprężanego powietrza będzie odpowiadała większej mocy silnika. Tą granicą jest wystąpienie spalania stokowego po przekroczeniu określonego ciśnienia i temperatury mieszanki w komorze spalania. W czasie sprężania bowiem powietrze rozgrzewa się i zwiększa znacznie swoją objętość, powodując wzrost ciśnienia w układzie ssącym. Wysoka temperatura mieszanki w połączeniu z jej wysokim ciśnieniem sprzyja wystąpieniu detonacji w cylindrze. Konieczne jest zmniejszenie stopnia sprężania i opóźnienie zapłonu. Wiąże się to jednak ze spadkiem sprawności silnika. Ochłodzenie powietrza umożliwi dostarczenie większej ilości cząsteczek tlenu w jednostce objętości i podaż dodatkowej ilości paliwa przy zachowaniu tej samej granicy detonacji. Tak więc, aby poprawić sprawność układu, pomiędzy sprężarką, a komorą spalania montuje się chłodnicę powietrza doładowywanego (intercooler). Zbyt wysokie, chwilowe wzrosty ciśnienia ogranicza zaś specjalny zawór upustowy.
Jednak w pogoni za mocą natrafiamy na kolejne, znane od lat ograniczenie związane z pracą tego rodzaju doładowania. Zwiększenie ilości tłoczonego powietrza wymaga użycia turbosprężarki o większej średnicy wirnika i, co za tym idzie, o większej masie i większej bezwładności. To właśnie ta ostatnia cecha rodzi słynny niepożądany efekt związany z pracą układu turbo, objawiający się opóźnieniem reakcji silnika na naciśnięcie pedału gazu - charakterystyczną "dziurą", zwaną w terminologii anglosaskiej turbo-lag. Wynika ona z czasu koniecznego do rozpędzenia wirnika turbiny przez gazy spalinowe, który jest proporcjonalny do bezwładności ruchomych części układu. W czasach stosowania turbodoładowanych silników w Formule 1, zjawisko to wymagało stosowania innej techniki pokonywania zakrętów, wiążącej się ze wcześniejszym naciśnięciem pedału przyspieszenia jeszcze przed minięciem szczytu zakrętu, aby zapewnić maksymalne przyspieszenie w fazie wyjścia z łuku. W mniejszym stopniu problem ten dotyczy wszystkich, nawet
mniej wysilonych silników samochodów osobowych i może być w pewnych warunkach niebezpieczny, na przykład w czasie manewru wyprzedzania lub w czasie pokonywania zakrętów - po fazie hamowania, kierowca zniecierpliwiony brakiem wzrostu mocy silnika, naciska gaz do oporu, a chwilę później gwałtowny przyrost mocy i momentu powoduje zerwanie przyczepności kół napędzanych, szczególnie na śliskim podłożu.
W sporcie samochodowym w celu przezwyciężenia problemu wzrostu bezwładności wirnika, stosuje się specjalny układ wtryskujący paliwo do kolektora wydechowego w czasie zdjęcia nogi z pedału przyspieszenia i w ten sposób podtrzymujący wysoką prędkość obrotową turbosprężarki. Objawia się to charakterystycznym "strzelaniem" z rury wydechowej słyszalnym w samochodach rajdowych grupy A, czy obecnie WRC. W pojazdach osobowych konstruktorzy stosują mniejsze turbosprężarki, kompensując mniejsze wymiary sprężarki zwiększeniem jej prędkości obrotowej i regulacją geometrii łopatek turbiny, a także specjalne systemy kontroli jej pracy. Dzięki zastosowaniu modyfikacji w klasycznym układzie turbo, inżynierom Nissana udało się zrealizować zasadę linearnego doładowania ("Linear Charge Concept") i prawie w całości wyeliminować to niekorzystne zjawisko.
Zadaniem, które stanęło przed konstruktorami było "ucywilizowanie" turbosprężarki, która zapewniając wzrost mocy, zagwarantowała by łatwość prowadzenia i, innymi słowy, komfort użytkowania w czasie codziennej eksploatacji. Cel ten osiągnięto poprzez zastosowanie mniejszej średnicy gardzieli wlotu gazów wydechowych do turbiny. Oznaczało to zwiększenie ich ciśnienia i prędkości, a co za tym idzie skrócenie czasu potrzebnego na rozpędzenie turbiny - przyrost mocy i momentu obrotowego odbywa się prawie natychmiast. "Linear Charge Concept" umożliwia więc użycie większej turbosprężarki dla podtrzymania wysokiej wartości momentu obrotowego przy wyższych obrotach silnika, kiedy to zwykły układ turbo charakteryzowałby się spadkiem sprawności. Dodatkowo, dla zapewnienia w miarę niezmiennej wartości ciśnienia doładowania, zastosowano kontrolowany elektronicznie zawór upustowy. "Linear Charge Concept" gwarantuje natychmiastową reakcję silnika na zmianę położenia pedału przyspieszenia, wysoką wartość momentu obrotowego w
szerokim zakresie prędkości obrotowej i systematyczny, linearny przyrost mocy - w skrócie łatwość i komfort codziennej eksploatacji.
System zmiennych faz rozrządu (Nissan Variable Valve Control System - NVCS)
Aby dodatkowo poprawić sprawność silnika SR20DET, zastosowano w nim system zmiennych faz rozrządu - Nissan Variable Valve Control System (NVCS) - korygujący czasy otwarcia zaworów w różnych warunkach pracy silnika. Specjalny moduł elektroniczny (Electronic Control Module) kontroluje czas otwarcia i zamknięcia zaworu ssącego w zależności od prędkości obrotowej silnika, chwilowego obciążenia, temperatury cieczy chłodzącej, czy objętości powietrza wpływającej do układu zasilania. Dzięki temu udało się zapewnić wysoką wartość momentu obrotowego przekraczającą 200 Nm już przy 2000 obr/min i osiągającą 280 Nm przy 4800 oby/min, gwarantując tym samym niezwykłą elastyczność układu napędowego i płynny przyrost mocy w całym zakresie użytecznej prędkości obrotowej.
Silnik SR20DET jest modyfikacją udanej jednostki stosowanej w Primerze GT, Sunny GTI, czy GTI-R. Wykonany ze stopów metali lekkich, zwarty blok silnika (z żeliwnymi tulejami cylindrowymi) o pojemności 1998 centymetrów sześciennych, został dodatkowo usztywniony dzięki wzmocnieniu budowy skrzyni korbowej. Większa sztywność wiąże się bezpośrednio ze spadkiem hałasu i wibracji oraz poprawą kultury pracy, szczególnie na wysokich obrotach, a także ze wzrostem trwałości. W celu zapewnienia wysokiej trwałości w ekstremalnych warunkach pracy, zastosowano chłodzenie tłoków przez natrysk oleju na ich denka. Całkowicie aluminiowa głowica silnika posiada dwa wałki rozrządu napędzane przez pasek zębaty. W komorze spalania o optymalnym kształcie niskiego ostrosłupa, umieszczono centralną świecę zapłonową. Ustawione widlasto dwa zawory ssące i dwa wydechowe gwarantują sprawne przewietrzanie komory spalania, a zastosowanie popychaczy zaworów z hydrauliczną regulacją luzów wyeliminowało konieczność ich okresowego ręcznego
ustawiania.
Układ wtrysku paliwa i elektroniczny układ zapłonowy - Nissan Direct Ignition System (NDIS) zostały obecnie zintegrowane i są wspólnie kierowane przez elektroniczny system kontroli układu zasilania - Electronic Concentrated Control System (ECCS), monitorujący jednocześnie wiele parametrów pracy silnika, a następnie optymalizujący jego pracę, dzięki prawidłowemu doborowi parametrów wtrysku i zapłonu. Układ ten pozwolił zrezygnować z klasycznego rozwiązania w postaci rozdzielacza zapłonu i przewodów wysokiego napięcia na rzecz czterech cewek zapłonowych, których małe wymiary umożliwiły umieszczenie ich bezpośrednio na szczytach niezwykle trwałych, platynowych świec zapłonowych. Uniknięto dzięki temu strat napięcia i spadku efektywności świec spotykany w klasycznych, rozdzielaczowych układach.
Dzięki opisanym modyfikacjom układu napędowego, zbudowano silnik zapewniający wspaniałe osiągi, natychmiastową reakcję na naciśnięcie pedału gazu, znakomitą elastyczność i wysoką kulturę pracy. Stworzono jednostkę, która zapewniając osiągi pojazdu wyczynowego, pozbawioną jest jednak charakterystycznej "nerwowości" wyczynowych silników, pozostając łatwą w użyciu w codziennej eksploatacji. I co może wydawać się zaskakujące, to właśnie ta łatwość wykorzystania mocy czynu ją wyjątkową. Moc przestała być tylko liczbą na papierze wyrażającą wartości przyspieszeń i prędkości maksymalnej, stała się synonimem bezpieczeństwa, zaufania i komfortu jazdy.
Układ przeniesienia napędu
Silnik SR20DET może być wyposażony w jedną z dwóch przekładni - w pięciobiegową mechaniczną lub w elektronicznie kontrolowaną, czterostopniową automatyczną. W obu przypadkach, dla zwiększenia sprawności przekazywania wysokiego momentu obrotowego na koła napędzane, w przekładni głównej montuje się mechanizm różnicowy o ograniczonym poślizgu. Zastosowanie specjalnego sprzęgła lepkościowego pozwoliło na uniknięcie poślizgów kół na śliskich lub nierównych nawierzchniach. Kiedy jedno z kół napędzanych traci przyczepność, wzrost tarcia wewnętrznego w układzie powoduje, że sprzęgło lepkościowe natychmiast przekazuje moment napędowy na drugie koło.
Pięciobiegową skrzynię przekładniową również poddano istotnym modyfikacjom. Zwiększono jej trwałość, a dzięki wprowadzonym zmianom w mechanizmie wstecznego biegu, znacząco zredukowano hałas. Wsteczny bieg jest obecnie synchronizowany, co wyraźnie poprawiło łatwość jego włączania i pozwoliło na uniknięcie nieprzyjemnego zgrzytu przy zbyt szybkim ruchu gałki zmiany biegów. Z kolei drugi i trzeci bieg został teraz wyposażony w podwójne synchronizatory - biegi te włączają się niezwykle szybko i gładko - co nie zawsze jest oczywiste nawet w tej klasie pojazdów.
Montowana na życzenie automatyczna skrzynia biegów jest czterostopniową przekładnią hydrokinetyczną. Ona również została poddana znaczącym modyfikacjom lepiej dopasowującym ją do nowego silnika. Zmieniono rozpiętość przełożeń, poprawiono trwałość, zwiększono miękkość zmiany biegów. Stało się to możliwe dzięki zastosowaniu elektronicznego systemu kontroli pracy przekładni oraz układu DUET-EA. Układ ten sprzęga elektroniczne systemy kontroli pracy silnika i skrzyni biegów, przekazując tuż przed zmianą przełożenia na wyższy bieg, informacje do układu zapłonowego nakazujące zmniejszenia kąta wyprzedzenia zapłonu - tym samym natychmiast spada moment obrotowy, eliminując zjawisko nieprzyjemnego szarpnięcia przy zmianie przełożenia. W celu ograniczenia strat energii, wyższe przełożenia zostały wyposażone w blokadę przetwornicy momentu obrotowego.
Zawieszenie
Bezpieczne i przewidywalne zachowanie się Nissana 200 SX w ekstremalnych sytuacjach drogowych jest zasługą dokładnego dopracowania jego układu jezdnego. Zaczęto od usztywnienia struktury całego nadwozia - fundamentu, do którego montuje się elementy zawieszenia. W porównaniu do poprzedniego modelu zwiększono ponad dwukrotnie odporność nadwozia na siły zginające i aż o 50% poprawiono jego sztywność skrętną. Dzięki temu uzyskano stabilną platformę gwarantującą wyeliminowanie dynamicznych zmian w geometrii zawieszenia powstających w wyniku pracy płyty podłogowej i uzyskanie znakomitej przyczepności kół do nawierzchni, a także poprawę komfortu jazdy dzięki zmniejszeniu drgań i hałasu generowanego przez nierówności nawierzchni. Zwiększono rozstaw osi o 50 mm z korzyścią dla stabilności i komfortu.
Przednie, niezależne zawieszenie Nissana 200 SX składa się z kolumn MacPhersona mocowanych do poprzecznych wahaczy, drążków skrętnych i stabilizatora przechyłów. Rozstaw kół przednich został powiększony o 15 mm, skok koła o 20%, podczas gdy geometria poddana została szczegółowej analizie. Zastosowane zmiany pozwoliły na zwiększenie stabilności przy wysokich prędkościach jazdy, odporności na samoistną zmianę kierunku jazdy na krótkich nierównościach, a także polepszenie "czucia" układu kierowniczego z poprawą jego precyzji, szybkości reakcji i zdolności samocentrującej, szczególnie przy położeniu kierownicy około "jazdy na wprost". Na koniec zastosowano hydrauliczne poduszki (silentbloki) mocowania elementów zawieszenia do nadwozia, cechujące się dużą sztywnością i odpornością na odkształcenia (zapewnia to precyzję i "czucie" układu kierowniczego), przy znakomitym tłumieniu drobnych drgań (sprzyja wyeliminowaniu charakterystycznej "szorstkości" zawieszenia).
Konieczność nadania znakomitych własności jezdnych modelowi 200 SX doprowadziła do zastosowania wielowahaczowego, przestrzennego zawieszenia kół tylnych. Każde koło prowadzone jest niezależnie przez cztery wahacze: jeden dolny skośny o szerokiej podstawie (w kształcie litery A), jeden dolny poprzeczny oraz dwa górne, zbiegające się w kierunku piasty koła. Dzięki takiej konstrukcji, zawieszenie daje stosunkowo dużą swobodę przy ustawianiu wzorowej geometrii. Przestrzenna aranżacja wyeliminowała niekorzystne zmiany w ustawieniu kół powstające w czasie normalnej pracy zawieszenia, a koło, niezależnie od chwilowego położenia względem nadwozia, znajduje się ciągle w tej samej, optymalnej pozycji względem nawierzchni, umożliwiającej oponie jak najlepsze przyleganie do podłoża. Rośnie tym samym prędkość z jaką mogą być pokonywane zakręty, a także stabilność pojazdu i margines bezpieczeństwa. Dodatkowo system pozwolił na wyeliminowanie niekorzystnego zjawiska jakim jest "nurkowanie" w czasie gwałtownego hamowania,
czy "przysiadanie", powstające przy gwałtownym przyspieszaniu, innymi słowy umożliwia utrzymywać płaszczyznę poziomą samochodu względnie równolegle do podłoża.
Kolejną, interesującą własnością tylnego zawieszenia jest jego samosterowność - tj. zdolność do kontrolowanej zmiany geometrii (zbieżności) kół zachodzącej po wpływem działania sił bocznych (pokonywanie łuku drogi). W wyniku wpływu sił działających na zawieszenie pojazdu znajdującego się na zakręcie i w czasie hamowania, następuje ściśle określone odkształcenie tulei mocowania wahacza skośnego, co z kolei wywołuje zmianę geometrycznego stosunku pomiędzy tym wahaczem, a wahaczami poprzecznymi i piastą koła. Powstaje niewielkie zwiększenie zbieżności kół tylnych, które w czasie pokonywania zakrętu skręcają się w tym samym kierunku co koła przednie. Samochód nabiera zwinności, łatwiej i bardziej ochoczo reaguje na ruchy kierownicą. Jednakże zbytnia podatność tulei wahaczy skośnych mogłaby doprowadzić do powstania w czasie gwałtownego przyspieszania niekorzystnej rozbieżności napędzanych kół tylnych. Dlatego też tuleje te mają wbudowany specjalny ogranicznik uniemożliwiający ich odkształcenie się w przeciwnym,
niepożądanym kierunku.
Podobnie jak w przypadku zawieszenia kół przednich, także z tyłu zwiększono istotnie, bo o 10 mm, rozstaw kół, zwiększono również o 10% wielkość ich skoku, co pozwoliło zwiększyć podatność zawieszenia i tym samym komfort jazdy. Temu samemu celowi - precyzji i komfortowi - służy zastosowanie wspominanych już hydraulicznych poduszek mocowania zawieszenia.
Kolejnym fundamentem układu jezdnego Nissana jest optymalne dostrojenie układu sprężyna-amortyzator. Jednym z posunięć mającym na celu zwiększenie komfortu jazdy (podatności zawieszenia) było użycie amortyzatorów o dwustopniowej sile tłumienia. Inteligentny system zaworów zapewnia mniejszą siłę tłumienia przy niewielkich obciążeniach zawieszenia, zwiększając ją proporcjonalnie w zależności od rosnących obciążeń.
Obok tak dynamicznie opracowanego podwozia kolejnym elementem bezpieczeństwa aktywnego było zagwarantowanie stabilności kierunkowej przy wysokich prędkościach jazdy. Inżynierowie Nissana zrobili wszystko, aby zapewnić stabilność 200 SX przy prędkościach przekraczających 200 km/h. Obok wspomnianej już konstrukcji zawieszenia, dużego rozstawu kół i osi, precyzyjnego zębatkowego układu kierowniczego, istotny wpływ ma prawidłowe ukształtowanie aerodynamiczne nadwozia z niskim współczynnikiem oporu aerodynamicznego i zminimalizowaną siłą nośną, a także sama koncepcja układu napędu z umieszczonym z przodu silnikiem napędzającym koła tylne - zasada sprzyjająca prawidłowej dystrybucji statycznego obciążenia osi, stosowana we wszystkich najsłynniejszych samochodach GT. Kolejny element to użycie 16-calowych felg aluminiowych wraz z oponami nowej generacji o wymiarach 205/55 R 16, charakteryzującymi się niskimi oporami toczenia. Duże, lekkie koła to większa stabilność i wyższy komfort jazdy, wynikający po części ze
zmniejszenia mas nieresorowanych.
Układ hamulcowy
Nie mniej ważne było skonstruowanie układu hamulcowego mogącego sprostać dynamice oferowanej przez silnik i zawieszenie. Dlatego też w Nissanie 200 SX montuje się, wzorem pojazdów wyczynowych, wentylowane hamulce tarczowe kół przednich, które przejął od swego mocniejszego brata - Nissana 300 ZX - z zaciskami wyposażonymi w cztery cylinderki hamulcowe. Wentylowane przednie tarcze o średnicy 280 mm i grubości 30 mm wraz z tarczami o średnicy 258 mm i grubości 9 mm stosowanymi w kołach tylnych są niewrażliwe na zmęczenie cieplne i gwarantują znakomitą efektywność hamowania z każdych prędkości. Aby zapewnić skuteczne hamowanie na śliskich nawierzchniach, Nissan 200 SX jest seryjnie wyposażony w zaawansowany układ ABS. Ponadto układ hamulcowy jest jeszcze wyposażony w niewymierna cechę - cechę gwarantującą znakomite "czucie" pedału hamulca i pozwalającą precyzyjnie dobrać moment rozpoczęcia hamowania, ocenić aktualny wydatek hamowania i moment utraty przyczepności - prawdziwie sportowy akcent charakteryzujący
dojrzałość Nissana 200 SX.
Wszystko to razem wpływa na precyzję, łatwość, bezpieczeństwo i komfort prowadzenia w normalnych i przewidywalność reakcji pojazdu w ekstremalnych warunkach, a więc na cechy będące gwarantem bezpieczeństwa i zapewniające entuzjaście to co najważniejsze - radość z jazdy. Nissan 200 SX po prostu daje tę radość w każdych warunkach - zarówno w codziennym ruchu ulicznym, jak i na ulubionej, krętej i pofałdowanej, trudnej drodze.
Nadwozie
Nie będzie zaskoczeniem stwierdzenie, że większość nabywców decydujących się na zakup sportowego coupe klasy Nissana 200 SX kieruje się przede wszystkim jego atrakcyjnym wyglądem zewnętrznym. Styliści Nissana znakomicie rozumieli ten problem nadając modelowi 200 SX smukłą linię łączącą w umiejętny sposób cechy rasowego samochodu sportowego z klasyczną elegancją Gran Tourismo. Wykorzystując niezwykle proste linie, stworzono nadwozie równoważące sportową dynamikę z tradycyjną elegancją, unikając niezamierzonego przezdobienia sylwetki i rzucającej się w oczy agresji.
Takie były pierwotne założenia, te z 1994 roku. Rok 1996 przyniósł jednak zmiany w wyglądzie zewnętrznym Nissana 200 SX. Modyfikacje objęły głównie przód nadwozia, dzięki którym pojazd nabrał bardziej wyrazistego i dynamicznego wyrazu.
Projektując nadwozie Nissana 200 SX korzystano z pomocy komputerów. Aby smukła sylwetka nie powstała kosztem osłabienia struktury nadwozia, użyto superkomputera Cray i programów Stylo CAD. Styliści z Nissan Technological Centre z Atsugi zadbali, aby do prostej i smukłej linii nadwozia dodać odpowiednią dozę dynamiki i wyrazu. Kanciaste kształty hatchbacka 180 SX ustąpiły miejsca łagodnym liniom eleganckiego notchbacka w stylu GT - skrócone zwisy przedni i tylny nadają nadwoziu wrażenie lepszej stabilności, a delikatnie przetłoczenie na boku pod linią okien podkreśla solidność i trwałość pojazdu. Duże powierzchnie okien i wąskie słupki drzwiowe ostatecznie tworzą formę eleganckiego coupe, dając wrażenie obszernego i wygodnego wnętrza ze znakomitą widocznością we wszystkich kierunkach.
Zmiany przeprowadzone pod koniec 1996 dotyczyły głównie przodu i tyłu nadwozia, i miały za zadanie nadać Nissanowi 200 SX więcej dynamiki i agresji. W miejsce reflektorów o spokojnym kształcie montuje się obecnie wąskie reflektory projekcyjne; atrapa chłodnicy jest niższa, szczelinowata. Zmieniono kształt pokrywy silnika, której linia przedniej części jest obecnie niżej poprowadzona, sprzyjając poprawie nie tylko wyglądu, ale również współczynnika oporu aerodynamicznego. Nowy jest zderzak, w którym umieszczone na bocznych krańcach dodatkowe wloty powietrza optycznie poszerzają samochód. Więcej dynamiki sylwetce nadają również nowe reflektory przeciwmgielne. Z tyłu zastosowano nowe lampy zespolone, których bardziej wyrazisty kształt lepiej odpowiada zmodernizowanemu przodowi Nissana 200 SX.
Wąskie słupki drzwiowe to jeden z efektów zastosowania wydajnych technik obliczeniowych przy projektowaniu nadwozia Nissana 200 SX. Stworzono bardzo lekkie nadwozie oznaczające się znakomitą wytrzymałością i sztywnością, w którym każdy element konstrukcyjny pełni odpowiednią funkcję przenoszenia obciążenia. Mimo optycznie filigranowego kształtu, nadwozie charakteryzuje się zwiększoną o 5O% sztywnością skrętną. Jeszcze więcej, bo o aż 100%, wzrosła wytrzymałość na zginanie. Wszystko to wpływa zarówno na bezpieczeństwo bierne - poprzez zwiększenie sztywności nadwozia, jak i bezpieczeństwo czynne - dzięki zapewnieniu stabilnej platformy dla mocowania elementów zawieszenia, zapobiegającej nieprzewidzianym zmianom geometrii kół, będącymi wynikiem dynamicznych odkształceń pracującego nadwozia. Ta mocna konstrukcja, poparta wysoką jakością montażu zapewnioną przez Nissan's Intelligent Body Assembly System (IBAS), oznacza również wzrost komfortu jazdy, dzięki eliminacji drgań, wibracji i hałasu związanego z pracą
nadwozia i zawieszenia. A wszystko to osiągnięto bez niepotrzebnego zwiększania masy samego nadwozia.
Funkcjonalność formy
Wiele uwagi poświęcono funkcjonalności i praktyczności pojazdu. Na przykład gładkość jego linii sprzyja pielęgnacji nadwozia i utrzymaniu go w czystości. Duże powierzchnie przeszklone nie ograniczają widoczności w czasie manewrów i parkowania, mimo niskiej pozycji kierowcy; orientację w położeniu tylnego krańca samochodu ułatwia niewielki spojler umieszczony na klapie bagażnika. Nissan 200 SX to przykład w jaki sposób formie można przyporządkować funkcjonalność.
Kolory nadwozia
Kolory nadwozia to kolejny ważny efekt pracy stylistów. Wszystkie dostępne barwy zostały dokładnie wybrane dla 200 SX, aby podkreślały zarówno dynamizm, jak elegancję sylwetki nadwozia. Oczywiście czerwony kolor, będący standardem w tego typu pojazdach, zostanie wyborem wielu nabywców, jednakże przygotowano wiele równie atrakcyjnych lakierów metalizowanych i perłowych, nawet bardziej podkreślających wyjątkowość sylwetki 200 SX. Zastosowano przy tym powłoki lakiernicze nowej generacji zwane "Crosslinked ClearCoat", dające efekt zmiany nasycenia barwy w zależności od kąta padanie promieni świetlnych. Jest to wynikiem zastosowania wielowarstwowej techniki nakładania różnych rodzajów lakierów - drobnocząsteczkowych, metalizowanych i perłowych. Dodatkową korzyścią stosowania tego typu powłok lakierniczych jest przynajmniej trzykrotny wzrost jej trwałości, związany w większą odpornością na utlenianie i zarysowania, nieuchronnie powstające w czasie eksploatacji samochodu - na przykład w wyniku mycia pojazdu w
szczotkowych myjniach automatycznych.
Wnętrze
Charakter smukłej i opływowej zewnętrznej formy nadwozia znalazł odzwierciedlenie we wnętrzu Nissana 200 SX. Kierowca siedzi nisko nad ziemią i zdaje się być otoczony atrakcyjną i ergonomiczną tablicą rozdzielczą. Duże analogowe, okrągłe wskaźniki obrotomierza i prędkościomierza umożliwiają natychmiastowe odczytanie pokazywanych przez nie wartości. Wszystkie pozostałe przyciski i przyrządy kontroli są logicznie rozmieszczone w intuicyjnie znajdowanych miejscach w miękko wyłożonej tablicy rozdzielczej. Przy projektowaniu wnętrza konstruktorzy pomyśleli o zapewnieniu mu niezbędnej funkcjonalności i praktyczności. Zadbano o pojemne schowki w drzwiach i o głęboką konsolę środkową. O komfort kierowcy i pasażera dbają obszerne fotele tak zaprojektowane, aby optymalnie łączyły konieczność unieruchomienia pasażerów w czasie szybkiej jazdy z wygodą związaną z pokonywaniem dłuższych odcinków drogi - środkowa część podparcia jest szeroka i płaska, a boczne poduszki większe i ustawione bardziej pionowo. Obydwa tylne
siedzenia można złożyć, powiększając w ten sposób przestrzeń bagażnika i umożliwiając przewóz wewnątrz samochodu długich przedmiotów takich jak narty.
Dla wszystkich tych, którzy myślą, iż posiadanie pojazdu o charakterze sportowym wiąże się nieuchronnie z wyrzeczeniem się wygody, Nissan przygotował miłą niespodziankę. Model 200 SX charakteryzuje się bowiem niespotykanym w tej klasie poziomem komfortu i kultury jazdy związanej z brakiem drgań, hałasu i wibracji. Jest to związane częściowo z dokładnym opracowaniem struktury nośnej nadwozia, częściowo z niezwykle precyzyjnymi standardami montażu wynikającymi z zastosowania Nissan's Intelligent Body Assembly System (IBAS), a także z wysoką kulturą pracy zespołu napędowego, gdzie oprócz nowoczesnego, cichego silnika, hałas wytłumia użycie dużej ilości materiałów wygłuszających. Zastosowanie np.: podwójnej izolacji punktów mocowania mechanizmu różnicowego redukuje hałas powstający przy przyspieszaniu lub hamowaniu silnikiem.
Konstrukcja układu jezdnego to jeden z najistotniejszych elementów decydujących o komforcie jazdy. Odpowiednie dostrojenie układu sprężyna-amortyzator, zapewnienie względnie dużego skoku koła, izolacja drgań i hałasu związanego z pracą zawieszenia, dzięki użyciu hydraulicznych poduszek mocowania elementów podwozia do nadwozia, ma ogromny wpływ na subiektywne poczucie komfortu jazdy. A wszystko to osiągnięto bez pogarszania sportowych własności jezdnych...
Bezpieczeństwo i ochrona środowiska
Nissan zawsze przykładał wielką wagę do zapewnienia bezpieczeństwa pasażerom. Dlatego też przy konstrukcji 200 SX nie szczędzono wysiłków dla zrealizowania najwyższych standardów bezpieczeństwa - zarówno czynnego, jak i biernego - a nie było to łatwe zadanie zważywszy na osiągi jakie prezentuje pojazd. Równie wiele wysiłków włożono w to, aby 200 SX był nieuciążliwy dla środowiska naturalnego. Zaowocowało to tym, że kierowca Nissana 200 SX może być spokojny zarówno o swoje zdrowie, jak i czystość środowiska w którym żyje.
Bezpieczeństwo czynne
Nissan 200 SX jest tak zaprojektowany, aby przede wszystkim dać kierowcy możliwość unikania niebezpiecznych sytuacji na drodze. Nadmiar łatwo dostępnej mocy, jaka drzemie w jego silniku, pozwala na spokojną jazdę, na przykład dzięki skróceniu czasu wyprzedzania. Komfort i przyjemność prowadzenia zmniejsza z kolei zmęczenie i sprzyja koncentracji. Znakomicie skonstruowane niezależne zawieszenie wszystkich kół pozwala na bezpieczne wyjście z każdej opresji, zapewniając pewne, precyzyjne i przewidywalne reakcje pojazdu. Równie korzystnie działa klasyczna koncepcja układu napędowego i prawidłowy rozkład mas. Układ przeciwpoślizgowy ABS pozwala kierowcy na zachowanie kontroli nad pojazdem w czasie ostrego hamowania na śliskich lub nierównych nawierzchniach. Podobne zadanie spełnia mechanizm różnicowy o ograniczonym poślizgu, zawsze przekazujący moment napędowy na koło o największej przyczepności - tym samym zwiększający sprawność przekazywania mocy na oblodzonych lub luźnych nawierzchniach i ograniczający ryzyko
wystąpienia niekontrolowanego poślizgu tylnych kół. W dzień znakomita widoczność we wszystkich kierunkach z miejsca kierowcy ułatwia orientację, w nocy wydajne reflektory projekcyjne wraz z seryjnie montowanymi światłami przeciwmgielnymi daleko oświetlają drogę.
Bezpieczeństwo bierne
Drugim elementem odpowiadającym za bezpieczeństwo pasażerów Nissana 200 SX jest bezpieczeństwo bierne, a więc poziom ochrony jadących w momencie, kiedy już nie da się uniknąć wypadku. Związane jest ono głównie z konstrukcją zaprojektowanego przy pomocy superkomputera Cray lekkiego, a jednak niezwykle wytrzymałego nadwozia ze sztywnym przedziałem pasażerskim chronionym przez absorbujące energię zderzenia strefy kontrolowanego zgniotu. Dodatkowo zastosowano wzmocnienia drzwi, wzmocnione słupki drzwiowe, pochłaniającą energię, bezpieczną kolumnę kierownicy, a także zderzaki, które pozostają nieuszkodzone przy kolizjach z małą prędkością.
Poduszki powietrzne kierowcy i pasażera są uruchamiane przez specjalne czujniki przeciążeniowe, aktywujące system nawet wówczas, gdy na pojazd nie będący w ruchu najedzie inny samochód. Pasy bezpieczeństwa są wyposażone w napinacze (SRS - Supplemental Restraint System), eliminujące niebezpieczeństwo uderzenia klatką piersiową w zbyt luźny pas, nie naciągnięty na przykład przez zbyt obszerne ubranie. Aktywacja napinaczy odbywa się poprzez czujniki poduszek powietrznych, które z kolei powodują zwolnienie gazowych siłowników i napięcie pasów. Dodatkowo oba przednie i oba tylne pasy są wyposażone w automatyczną blokadę pasów w niebezpiecznych sytuacjach (Nissan's Automatic Locking Retractor/Emergency Locking Retractor - ALR/ELR), który ma za zadanie zablokowanie pasów bezpieczeństwa w stałym położeniu mimo uderzenia (np.: aby utrzymać na miejscu fotelik dziecka w czasie wypadku).
Ochrona środowiska naturalnego
Inżynierowie Nissana zadbali, aby 200 SX nie był uciążliwy dla środowiska naturalnego. Silnik spełnia najbardziej rygorystyczne normy czystości spalin i charakteryzuje się niskim zużyciem paliwa. Wszystkie elementy wykonane z gumy i tworzywa sztucznego ważące mniej niż 100 gramów są odpowiednio oznaczone pod kątem ich ponownego przetwarzania. Układ klimatyzacji jest wypełniony chłodziwem nie zawierającym freonu, a wszystkie okładziny cierne są pozbawione azbestu.
Nissan 200 SX jest produkowany w fabryce Kyushu - w jednej z najnowocześniejszych zakładów produkcyjnych Nissana. Tu także największa wagę przykłada się do ochrony środowiska - wszystkie technologie są energooszczędne, a odpady produkcyjne i zanieczyszczenia są ponownie przetwarzane. Zamontowano tam także nowoczesne piece spalające odpady bez zanieczyszczania powietrza, pozwalające ponadto wykorzystać w celach przemysłowych powstającą wówczas energię cieplną.