Punkty karne będą mniej straszne?

Zasady tej swoistej "gry kierowców w oczko" są proste. Naruszenie przepisów drogowych wiążące się z nałożeniem punktów karnych otwiera konto kierowcy. Co dalej? W art. 130 ust. 2 mówi o tym prawo o ruchu drogowym: "Punkty za naruszenie przepisów ruchu drogowego wpisane do ewidencji usuwa się po upływie 1 roku od dnia naruszenia, chyba że przed upływem tego okresu rozstrzygnięć przypisana liczba punktów przekroczyłaby 24 punkty lub w przypadku kierowców, o których mowa w art. 140 ust. 1 pkt 3 - 20 punktów (kierowca mający uprawnienia poniżej 1 roku)."

W praktyce wygląda to następująco. Punkty są sumowane na koncie kierowcy. Oznacza to, że kierowca, który ma 9 pkt. punktów karnych i otrzymuje dodatkowe 4 pkt., na koncie ma 13 pkt. karnych. Kasacja punktów następuje po upływie roku, od czasu wykroczenia. Przykładowo, jeżeli otrzymaliśmy 4 pkt. 14 stycznia, 5 pkt. 9 marca i 4 pkt. 18 lipca, to 14 stycznia kolejnego roku anulowane zostaną tylko 4 pkt. Reszta pozostanie na koncie do czasu upłynięcia 12 miesięcy od chwili ich otrzymania.

Taki "łańcuszkowy" system jest na tyle skomplikowany, że podczas kontroli drogowej policjant nie wie jaką mamy liczbę punktów. Funkcjonariusz sprawdzając dane kierowcy wysyła o nim informację i otrzymuje wiadomość "kierowca może jeździć" lub "kierowca nie ma prawa jeździć". Oznacza to, że dla policjanta drogówki kierowca może jeździć jeżeli ma od 0 do 24 pkt. Dopiero przekroczenie tej liczby odbiera kierowcy prawo do prowadzenia samochodu. W takim przypadku policja zatrzymuje prawo jazdy. Jednocześnie wystawia dokument będący potwierdzeniem, że zostało ono zatrzymane i zostanie odesłane do urzędu wystawiającego. Dokument ten nie uprawnia do kierowania pojazdem, więc kierowca, który otrzymał punkty przeważające szalę w trasie, z dala od domu, ma spory kłopot.

Kiedy kierowca uzbiera ponad 24 punkty, powinien spodziewać się pisemnego zawiadomienia o tym fakcie. Odpowiednie pismo wysyłane jest przez policję nie tylko do samego kierowcy, ale też do urzędu wystawiającego prawo jazdy. W reakcji na takie zawiadomienie urząd pisemnie wzywa kierowcę do powtórnego egzaminu, a także spotkania z psychologiem.

Co ciekawe, do czasu przystąpienia do egzaminu kierowca zachowuje prawo jazdy i nie musi go oddawać do Urzędu. Fatalną wiadomością jest dla niego natomiast fakt, że egzamin dotyczy wszystkich kategorii jakie posiadał. Tym samym osoba mająca prawo jazdy A, B, B+E i C za punkty związane ze zbyt szybką jazdą samochodem osobowym traci wszystkie uprawnienia. Pozytywne zaliczenie egzaminu na kategorię B nie jest równoznaczne z odzyskaniem wszystkich kategorii. Jest to więc nie lada problem zarówno finansowy (koszty egzaminów), jak również czasowy i psychologiczny.

A jak uniknąć tych problemów?

Obecnie nie ma limitów jednorazowego przydzielania punktów karnych i kierowca nawet po jednym "szaleńczym rajdzie" może otrzymać 25 punktów (np. wyprzedzanie na podwójnej ciągłej, na skrzyżowaniu z wymuszeniem pierwszeństwa i ze znaczną prędkością). Jednakże piratów drogowych jest niewielu, a w kłopoty może wpaść prawie każdy - przez prędkość. Najwyższy mandat nakładany na kierowców za zlekceważenie ograniczeń wiąże się z otrzymaniem 10 pkt. Tym samym mając na koncie 15 pkt. można mieć "duszę na ramieniu". Aby uniknąć problemów raz na 6 miesięcy kierujący mogą obecnie odbyć szkolenie w ośrodku ruchu drogowego i w ten sposób zmniejszyć liczbę punktów karnych o sześć.

A jak sprawdzić punkty?

Zasady prowadzenia ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego szczegółowo określa Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego. W par. 9 tego rozporządzenia czytamy: "Osoba zainteresowana ma prawo uzyskać od Policji ustną informację lub zaświadczenie o wpisach ostatecznych lub tymczasowych dotyczących punktów odpowiadających dokonanym przez siebie naruszeniom. Informacji udziela się lub zaświadczenie wydaje się w siedzibie organu prowadzącego ewidencję lub, w miarę możliwości technicznych, w innej jednostce Policji." Ważne też, że Policja nie ma prawa zabrać nam dokumentu nawet, jeżeli stan punktów jest przekroczony. Taka ewentualność jest tylko w przypadku jazdy samochodem.

Patrząc na obecnie obowiązujące przepisy nie trzeba być prawnikiem, aby dostrzec ułomność sytuacji. W Konstytucji RP w Art. 32 zapisano bowiem "Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne". Artykuł ten kłóci się z logiką, że za to samo przewinienie jeden musi poświęcić więcej czasu i pieniędzy na odzyskanie nabytych wcześniej praw (gdy ma więcej kategorii), a drugi za to samo przewinienie jest mniej obciążany karą (gdy ma tylko B). Dostrzeżono to w nowelizacji przepisów i znów będą zmiany.

Według nowych przepisów (które będą obowiązywać od 2013 roku) kierowca, który "uzbiera" 24 punkty, nie traci prawa jazdy, ale będzie musiał zgłosić się na szkolenie reedukacyjne, trwające kilkanaście godzin. Po odbyciu takiego szkolenia kierowcy zostaną skasowane wszystkie punkty karne. Znów będzie mógł prowadzić samochód, ale pozostanie na cenzurowanym. Jeśli w ciągu następnych 12 miesięcy ponownie zbierze 24 punkty karne, nie będzie mógł się ich pozbyć, uczestnicząc w szkoleniu. Straci prawo jazdy i ponownie będzie musiał zdawać egzaminy.

Tak więc nowe przepisy są być może obostrzeniem dla zdających egzamin po raz pierwszy, bo zwiększono ilość pytań na egzaminie teoretycznym, ale też wprowadzają normalność i poszanowanie prawa w przypadku przekroczenia liczby punktów.

Bogusław Korzeniowski

tb/mw/mw