A, czyli analiza
Olej w silniku pełni funkcję smarowidła, które tworząc ochronną warstwę smarną, zapobiega tarciu części metalowych. Bez niego daleko byśmy nie zajechali – jednostka napędowa po prostu zatarłaby się. Olej rozprasza także ciepło i zapobiega osadzaniu zanieczyszczeń poprzez utrzymywanie ich w zawiesinie. Oleje wysokiej jakości zapewniają jeszcze dodatkową ochronę poprzez redukcję osadzania się szlamów i utleniania. Dzięki takim właściwościom będziemy mogli utrzymać silnik dłużej w dobrym stanie.
Nie ulega najmniejszym wątpliwościom, że olej musi być regularnie zmieniany. Kluczowe są tutaj wytyczne producenta silnika. Eksperci najczęściej zalecają wymianę po przejechaniu dystansu 15 tys. km. Warto jednak pamiętać, że okres ten może ulec skróceniu, ale i wydłużeniu. Olej powinniśmy wymieniać częściej, jeśli nasze auto ma już duży przebieg i mamy ciężką prawą stopę. O nieco wcześniejszej wymianie powinni także pamiętać właściciele samochodów z silnikami Diesla. To właśnie tam najczęściej dochodzi do mieszania się oleju napędowego z olejem silnikowym, co dodatkowo skraca żywotność tego drugiego. Nieco później możemy pomyśleć o wymianie, jeśli nasze auto zostało zalane produktem typu „longlife”, a więc z góry zaprojektowanym jako zachowujący swoje pierwotne właściwości na dłuższym dystansie.
Jak samodzielnie zmierzyć poziom oleju? Podczas tej czynności samochód musi stać na równym podłożu, a pomiaru można dokonać zarówno na zimnym jak i ciepłym silniku (w tym przypadku należy odczekać kilka minut, ponieważ olej musi spłynąć do miski olejowej). Spod maski wyciągamy specjalny bagnet, przecieramy go szmatką, wkładamy z powrotem i znowu wyciągamy. W przypadku gdy poziom oleju nie będzie wyraźnie widoczny, czynności należy powtórzyć . Optymalna ilość oleju to stan między górną a dolną kreską na podziałce.
B, czyli baza
Podczas zakupu nowego oleju stajemy przed dylematem – wybrać mineralny, półsyntetyczny czy może pełen syntetyk? To zależy jakich właściwości oleju poszukujemy. Wszystko rozchodzi się tu o tzw. bazę, czyli podstawowy składnik oleju, od którego zależą jego właściwości. Najsłabsze ma olej mineralny. Jest on już jednak stosowany coraz rzadziej. W nowoczesnych konstrukcjach nie zapewnia bowiem wystarczającego dobrego smarowania. Jego lepkość w wysokiej temperaturze staje się zbyt niska (a więc jest zbyt rozrzedzony), co niekorzystnie wpływa na silnik. Następny w kolejności jest olej półsyntetyczny zapewniający nieco lepszą ochronę niż mineralny. Na samym szczycie jest syntetyk. Stosuje się go w nowych silnikach, ponieważ dzięki swojej stabilności gwarantuje najlepsze zabezpieczenie. Do tego bardzo dobrze sprawdza się zarówno w temperaturach niskich, jak i wysokich.
Należy jednak pamiętać, że olej syntetyczny nie zawsze będzie dobrym wyborem. Unikajmy zalewania nim silników starszych, z dużymi przebiegami lub tych, które do tej pory jeździły na oleju mineralnym. Ryzykujemy bowiem wypłukaniem nagarów, co może skończyć się poważną awarią.
C, czyli co jeszcze?
Kupując nowy olej dla naszego silnika, warto sprawdzić, jakie ma dodatki. Podstawą są składniki tworzące aktywną powłokę ułatwiającą pracę podczas dużych obciążeń oraz w momencie rozruchu. Detergenty dbają o to, aby motor był czysty i neutralizują kwasy. Środki dyspersyjne usuwają szkodliwą sadzę oraz szlamy poprzez utrzymywanie ich w zawiesinie (dzięki temu łatwo pozbywamy się ich podczas wymiany oleju). Antyoksydanty pomagają dłużej zachować odpowiednie właściwości oleju. Modyfikatory tarcia ułatwiają pracę ruchomych części, co z kolei przyczynia się do podniesienia wydajności paliwowej. Natomiast obecność dodatków przeciwkorozyjnych zabezpiecza silnik przed korozją.
Na koniec warto przypomnieć, że wybierając olej silnikowy, powinniśmy sugerować się wskazaniami producenta naszego samochodu. Najczęściej znajdziemy je w instrukcji obsługi. Dzięki temu mamy pewność, że nasz silnik jest zalany olejem o właściwych parametrach.