| [
]( http://www.kpdi.pl/ ) |
| --- | *Zgodnie z obowiązującym obecnie prawem, nieletni, którzy ukończyli szesnasty rok życia, po spełnieniu pewnych warunków mogą prowadzić samochód. *
Ustawa prawo o ruchu drogowym stanowi, iż szesnastolatek może otrzymać prawo jazdy dla kategorii A1, B1 lub T. Kategoria A1 uprawnia do kierowania motocyklem o pojemności silnika nieprzekraczającej 125 cm3 i mocy nieprzekraczającej 11kW, kategoria T natomiast upoważnia do kierowania ciągnikiem rozlicznym z przyczepą lub pojazdem wolnobieżnym z przyczepą.
Najbardziej atrakcyjna dla nieletnich kierowców jest jednak kategoria B1. Jak stanowi art. 88 ust. 2 pkt 4 Ustawy, prawo jazdy kategorii B1 uprawnia do kierowania trójkołowym lub czterokołowym pojazdem samochodowym o masie własnej nieprzekraczającej 550 kg, z wyjątkiem motocykla. Po uzyskaniu prawa jazdy w tej kategorii, szesnastolatek może zatem prowadzić niektóre, „lekkie” pojazdy samochodowe. Co ciekawe, jedyne ograniczenie dla kierowców kategorii B1 to masa auta, nie ma natomiast obostrzeń co do pojemności czy mocy silnika. Wybór samochodów o tak ograniczonej masie własnej jest jednak obecnie bardzo ograniczony.
Najtańszą opcją jest zakup używanego pojazdu i poddanie go „kuracji odchudzającej”, polegającej na modyfikacji jego wyposażenia. Pozwala to na redukcję masy pojazdu do rzeczonych 550 kg. W ślad za zapotrzebowaniem użytkowników, powstały firmy przygotowujące samochód pod kategorię B1. Dokonują one odpowiednich przeróbek technicznych, a nawet pośredniczą w uzyskaniu wymaganych dokumentów do zarejestrowania dokonanych zmian.
(fot. zdjęcie producenta) Kurs na prawo jazdy kategorii B1 można rozpocząć już na trzy miesiące przed ukończeniem szesnastego roku życia. Szkolenie jest bardzo podobne do kursu na prawo jazdy kat. B. Jego koszt to ok. 1500-2000 zł (zależy od miejsca szkolenia) i obejmuje 30 godzin zajęć teoretycznych oraz 30 godzin zajęć praktycznych. Nie w każdej szkole nauki jazdy jest jednak możliwość zrobienia tego typu prawa jazdy. Po ukończeniu kursu można przystąpić do egzaminu państwowego. Ze względu na fakt, iż
niektóre ośrodki egzaminacyjne nie dysponują pojazdami odpowiadającymi kategorii B1, należy zapewnić pojazd do przeprowadzenia egzaminu. Usługę wypożyczenia odpowiedniego samochodu oferują niektóre szkoły nauki jazdy. Po zdaniu takiego egzaminu nie pozostaje już nic innego, jak czekać przez około dwa tygodnie na odbiór dokumentu uprawniającego do jazdy. Z prawem jazdy kategorii B1 szesnastolatek może wyjechać na ulicę odpowiednim samochodem.
Idą zmiany
Już niedługo jednak najmłodsi kierowcy zostaną pozbawieni takiego przywileju. Od 19 stycznia 2013 r. zaczną bowiem obowiązywać nowe przepisy ustawy o kierujących pojazdami (ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r), które wprowadzą istotne zmiany w obowiązującej obecnie ustawie o ruchu drogowym. Konsekwencje tych zmian niewątpliwie odczują nieletni kierowcy. Szesnastolatek będzie mógł w dalszym ciągu uzyskać prawo jazdy kategorii A1, B1 i T. Kategoria B1 ulegnie jednak znacznym modyfikacjom.
Inne porady Kancelarii Prawnej Domański i Wspólnicy, www.kdpi.pl: Ile trzeba czekać na przedawnienie mandatu?
(fot. zdjęcie producenta) Jak stanowi ustawa o kierujących pojazdami, od stycznia 2013 r., kierowca kategorii B1 będzie mógł prowadzić czterokołowce oraz pojazdy określone dla prawa jazdy kategorii AM. W związku ze zmianą regulacji pojawi się definicja czterokołowca. Będzie się za niego uważać „pojazd samochodowy przeznaczony do przewozu osób lub ładunków, z wyłączeniem samochodu osobowego, ciężarowego i motocykla, którego masa własna nie przekracza:
a) w przypadku przewozu rzeczy 550 kg,
b) w przypadku przewozu osób 400 kg.
Pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM są natomiast motorower, oraz czterokołowiec lekki, tj. „czterokołowiec, którego masa własna nie przekracza 350 kg i konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h”.
Definicja czterokołowca, która ma wejść w życie od stycznia 2013 r. przysparzać może trudności interpretacyjnych. Ustawodawca użył sformułowania „w przypadku przewozu”, a nie „przeznaczonego do przewozu”. Pozostawia to wątpliwość czy decydujące są okoliczności danego przewozu, czy też przeznaczenie pojazdu. Pierwsza alternatywa umożliwiłaby młodym kierowcom kierowanie pojazdami nie przeznaczonymi do przewozu osób, np. w celu dojazdu do szkoły. Zdecydowana większość przedstawicieli ośrodków ruchu drogowego i policji wychodzi jednak z założenia, iż decydujące jest przeznaczenie pojazdu.
Idąc tym tokiem rozumowania, po zmianach nieletni będzie mógł prowadzić czterokołowce, przy ograniczeniach wagowych przeznaczenia pojazdu, tj. do 550 kg - w przypadku przewozu rzeczy, do 400 kg - w przypadku przewozu osób, z wyłączeniem jednak samochodu osobowego, ciężarowego oraz motocykla. Kategoria B1 nie będzie zatem uprawniała już do prowadzenia samochodów osobowych, nawet jeżeli ich masa będzie do 550 kg. Od 2013 r. nieletni będą mogli zatem, posiadając prawo jazdy kategorii B1 prowadzić przede wszystkim motorowery czy quady.
Jednym z powodów wprowadzenia zmian w przepisach były doniesienia do prokuratura generalnego na temat nieprawidłowości w wydawaniu pozwoleń na użytkowanie samochodów osobowych po „odchudzających” modyfikacjach. Okazało się bowiem, iż w wielu sytuacjach pojazdy te nie osiągały wymaganej wagi poniżej 550 kg.
Bezkarny szesnastolatek
Niechęć ustawodawcy do umożliwienia szesnastoletnim kierowcom aktywnego uczestnictwa w ruchu drogowym uzasadniać może fakt, iż ze względu na wiek, zgodnie z polskim prawem, nie dostaną oni mandatu w razie złamania przepisów ruchu drogowego, ani nie odpowiadają za przestępstwa popełnione w związku z ruchem drogowym. Zarówno kodeks wykroczeń jak i kodeks karny uzależniają możliwość ukarania od ukończenia siedemnastu lat. Może to zachęcać szesnastoletnich kierowców do lekceważenia przepisów ruchu drogowego w poczuciu „bezkarności”.
Inne porady Kancelarii Prawnej Domański i Wspólnicy, www.kdpi.pl: Ile trzeba czekać na przedawnienie mandatu?
(fot. zdjęcie producenta) Nie jest jednak prawdą, że na kierowcę, który nie ukończył jeszcze siedemnastu lat, policja nie ma sposobu. Przy niewielkich przewinieniach młody kierowca zostaje z reguły jedynie pouczony. Jeżeli natomiast mamy do czynienia z poważnym naruszeniem prawa, sprawa kierowana jest do sądu rodzinnego i nieletnich, który może zobowiązać nieletniego do naprawienia szkody, zastosować nadzór kuratora lub w skrajnych przypadkach umieścić go w zakładzie poprawczym.
Podsumowanie
Możliwość poruszania się samochodem osobowym stanowi dla nieletnich przywilej. Z jednej strony ułatwia im bowiem życie (szczególnie osobom zamieszkującym poza miastem), z drugiej natomiast pozwala im szybciej zdobyć doświadczenie za kierownicą. Ze względu na wprowadzane od stycznia 2013 r. regulacje nieletni kierowcy będą musieli uzbroić się jednak w cierpliwość, zanim zasiądą za kierownicą swego pojazdu i wyruszą w podróż z pasażerami.
Inne porady Kancelarii Prawnej Domański i Wspólnicy, www.kdpi.pl: Ile trzeba czekać na przedawnienie mandatu?
tb/