Historia Rajdu Dakar

Rajd Dakar słynie z niezwykle wysokiego poziomu trudności. Jego trasy, oscylujące wokół 10 tysięcy kilometrów długości, biegną w większości przez Saharę, a ekstremalne warunki atmosferyczne i terenowe powodują, że udział w tych zawodach jest dla każdego uczestnika niezapomnianym doświadczeniem.

Za sukces uznawane jest samo dotarcie do mety – zazwyczaj udaje się to około co drugiemu startującemu. Już w swoich pierwszych latach Rajd okazał się wielkim sukcesem, a w ostatnich latach liczba zgłoszeń kilkakrotnie przewyższa liczbę dostępnych miejsc. W Rajdzie startują wielkie zespoły fabryczne, m.in. Mitsubishi, Nissan, Yamaha czy Volkswagen, wydające na ten cel kwoty liczone w milionach euro, dysponujące nowoczesnym zapleczem serwisowym i technologicznym. Na listach startowych Rajdu przeważają jednak amatorzy – w 2007 r. stanowili niemal 80% liczby uczestników.

Pomysłodawcą tego wyjątkowego rajdu był Francuz Thierry Sabine (1949-1986). W 1977 r., podczas rajdu Abidżan-Nicea, zgubił się jadąc motocyklem przez Pustynię Libijską. Po tym doświadczeniu postanowił zorganizować własny rajd – ekstremalnie trudny, z długimi odcinkami specjalnymi prowadzącymi przez pustynne bezdroża Afryki. Miało to być jedyne w swoim rodzaju wydarzenie sportowo-motoryzacyjne, którego uczestnicy mogliby doświadczyć wielowymiarowej wyjątkowości Czarnego Lądu.

Pierwsza edycja Rajdu, rozgrywanego do 1994 r. pod nazwą Paryż-Dakar, rozpoczęła się 26 grudnia 1978 roku. 170 zawodników miało do pokonania trasę prowadzącą ze stolicy Francji, przez Algierię, Niger, Mali, Republikę Górnej Wolty (Burkina Faso) do stolicy Senegalu. Na mecie stawiło się 74 startujących. Zwyciężyli Francuzi – wśród motocyklistów Cyril Neveu (Yamaha XT 500), a wśród kierowców Joseph Terbiaut (Range Rover). Neveu zdominował wczesne lata Rajdu, wygrywając trzy z czterech pierwszych edycji (1979, 1980, 1982). Łącznie Francuz odniósł pięć zwycięstw – ostatnie w 1987 r., kiedy wśród kierowców samochodów zwyciężył po raz pierwszy Ari Vatanen, inna sława Rajdu Dakar. Fin wygrał cztery edycje tych zawodów (1987, 1989, 1990, 1991) jadąc Peugeotami 205 i 405 oraz Citroenem ZX. W 1991 r. zaczęły się tryumfy najbardziej utytułowanego uczestnika Rajdu, Stephane Peterhansela. Jadąc motocyklami Yamaha Francuz zwyciężył sześć razy (1991, 1992, 1993, 1995, 1997, 1998). Gdy odnosił swoje drugie zwycięstwo, do
historii Rajdu przechodził właśnie jego rodak Hubert Auriol. Ten zawodnik wygrywał już wcześniej – w 1981 i 1983 r. był najlepszy wśród motocyklistów. W 1992 roku zwyciężył wśród kierowców, stając się pierwszym tryumfatorem w dwóch kategoriach. Ta edycja zawodów była wyjątkowa także ze względu na trasę, prowadzącą aż do Cape Town w RPA, oraz na rozpoczęcie korzystania z nawigacji satelitarnej (GPS).

W 1997 r. (trasa Dakar-Agrades-Dakar) hegemonię Europejczyków przełamał Kenjiro Shinozuka. Zwycięstwo Japończka to również początek lat świetności Mitsubishi Pajero. Wcześniej kolejne wersje tego modelu trzykrotnie dojeżdżały na metę jako pierwsze, jednak w 1997 r. nastał czas dominacji Pajero. Od tamtej pory ten model nie tryumfował w Rajdzie Dakar tylko dwukrotnie – w 1998 i 1999 r., kiedy wygrywał Francuz Jean-Louis Schlesser w zbudowanym przez siebie buggy. Właśnie za kierownicą Pajero zasiadała w 2001 r. Niemka Jutta Kleinschmidt – pierwsza (i dotąd jedyna) kobieta, która wygrała Rajd Dakar. Także Peterhansel, po latach sukcesów na motocyklach, przesiadł się do Mitsubishi i zwyciężył w 2004, 2005 i 2007 r. Obecnie Francuz ma na koncie dziewięć zwycięstw i stał się żywą legendą Rajdu. Ostatnie lata Rajdu Dakar to także tryumfy ciężarówek Kamaz, za których kierownicami zasiadali Rosjanie Wladimir Chagin (cztery wygrane) i Firdaus Kabirow (dwa zwycięstwa). W latach 2000-06 nie wygrali tylko raz – w 2001 r.
pokonał ich Czech Karel Loprais, legenda wśród kierowców ciężarówek Rajdu (wygrał go w 1988, 1994, 1995, 1998, 1999 i 2001 r.).

Od 2006 roku Rajd rozpoczyna się w Lizbonie. Trasa wiedzie z Portugalii przez Maroko, Mauretanię, Mali i Gwineę do Senegalu. Podczas Rajdu Dakar 2007 zabroniono korzystania z systemu GPS; do nawigacji kierowcy mogą używać jedynie tzw. roadbooka i kompasu, a dla motocyklistów wprowadzono ograniczenie prędkości do 150 km/godz. (maksymalna prędkość jazdy przez tereny zamieszkane to 50 km/godz). W 2007 r. w Rajdzie Dakar wystartowało 245 motocyklistów, 180 załóg samochodów i 85 załóg ciężarówek. Zwyciężyli Francuzi Cyril Despres (motocykle – była to jego druga wygrana) i Stephane Peterhansel (samochody) oraz Holender Hans Stacey (ciężarówki).