Carpooling podbija polski rynek - jak bezpiecznie korzystać ze wspólnych przejazdów?

Popularność serwisów typu BlaBlaCar oraz aplikacji Uber rośnie. Wizja zapłacenia za przewóz na dłuższym dystansie samochodem osobowym, kwoty znacznie niższej, niż za przejazd pociągiem, kusi nie tylko studentów jeżdżących na weekend w rodzinne strony. Aplikacja Uber także znajduje coraz więcej zwolenników, mimo, że stawki za kilometr nie różnią się wiele od najtańszych miejskich korporacji. Skoro dyskusji nie podlega, czy rozwiązania te są na czasie, rozważmy jak jeździć bezpiecznie.

BlaBlaCar i Uber – inne zasady, podobna idea
Mimo, że czym innym jest wziąć kogoś do samochodu przy okazji własnej podróży, a czym innym – zawieźć osobę, jak kierowca taksówki, we wskazane miejsce, to interaktywna forma i społecznościowy charakter obu usług zrewolucjonizowały nasz rynek transportu osób.

Portal społecznościowy BlaBlaCar i aplikacja Uber skierowane są nie tylko do osób bardzo młodych. Te – za założenia – niskokosztowe przejazdy, oprócz oszczędności, dają też możliwość korzystania ze... społecznych profitów. Korzystający z przejazdów w ramach serwisów takich jak BlaBlaCar podkreślają, że cenią sobie nie tylko komfort podróży samochodem osobowym za niską cenę (przejazdy z miasta do miasta zaczynają się już od kilkunastu złotych), ale i to, że mają możliwość poznać ciekawe osoby (kierowcy zabierają najczęściej od 2 do 4 pasażerów) i miło spędzić czas w podróży. Dogodne jest też to, że miejsce u kogoś w samochodzie można zarezerwować zarówno z dużym wyprzedzeniem, jak i w ostatniej chwili. Zależy to tylko od dostępności danego przejazdu wybranym dniu o preferowanej przez nas porze. Wygodą jest też to, że na popularnych trasach (np. Warszawa-Poznań, czy Katowice-Kraków), można wybrać przejazd rozpoczynający i kończący się w dogodnej dla nas lokalizacji.

Uber to – jak podkreślają sami twórcy aplikacji – po prostu dostawca narzędzia, które daje możliwość zamawiania usługi przejazdu z kierowcą. Tym może zostać każdy, kto zarejestruje się w aplikacji i zostanie przez Ubera zweryfikowany.

Przy czym kierowcą w Uberze może zostać każdy – nie ma tu mowy o jakichkolwiek licencjach, regulacjach. Wystarczy zarejestrować się na stronie i przesłać odpowiednie dokumenty: ubezpieczenie, prawo jazdy, dowód osobisty i dowód rejestracyjny. Dla użytkowników korzystających z przewozu widoczne są takie dane, jak: zdjęcie kierowcy, rodzaj pojazdu i jego numer rejestracyjny oraz cenę kursu.

Prawne aspekty korzystania z serwisów carpoolingowych
Internetowi testerzy aplikacji zauważają, że nie Uber nie reguluje, jak rozwiązywać ewentualne spory między kierowcą a klientem. Model biznesowy przyjęty przez właściciela aplikacji nie zakłada odpowiedzialności w razie jakichkolwiek problemów na tej linii. W założeniu, dochodzenie swoich praw przez każdą ze stron jest możliwe, bo zarówno pasażerowie, jak i kierowcy są zarejestrowani, ale ponieważ Uber formalnie nie jest przewoźnikiem, w razie sytuacji konfliktowej między usługodawcą a usługobiorcą, najlepiej po prostu... wezwać policję. Jeśli zależy nam na możliwości wyciągnięcia konsekwencji wobec kierowcy wożącego nas po mieście nieprzepisowo lub brawurowo, Uber nie jest dobrym rozwiązaniem, bo – w przeciwieństwie do usług taksówkowych – bo firma nie interweniuje w przypadkach tego typu naruszeń zasad ruchu drogowego przez zarejestrowanych w systemie aplikacji.

Jeśli chodzi o bezpieczeństwo płatności, Uber jest odpowiedzią na potrzeby ludzi z nowoczesnym podejściem do finansów i komunikacji – właścicieli kart kredytowych, korzystających ze smartfonów. Te dwa warunki dają możliwość rejestracji w Uberze i korzystania z przejazdów o kilkadziesiąt groszy tańszych, niż w wielu przedsiębiorstwach taksówkowych.

Na stronie BlaBlacar znajdujemy oświadczenie: „Według informacji uzyskanych od ubezpieczycieli, pokrywanie kosztów podróży przez pasażerów nie ma wpływu na ważność Twojego ubezpieczenia komunikacyjnego. Ograniczamy liczbę miejsc w samochodach i wysokość opłat, aby cena za przejazd pokrywała koszty podróży, ale nie stanowiła dodatkowego przychodu kierowcy”. Formuła ta dotyczy nakreśleniu materii, będącej przedmiotem analizy ustawodawcy, jak i samych użytkowników, jak traktować i uregulować przychód z przewozu osób w systemie carpooling.

BlaBlaCar wymaga podania numeru telefonu i adresu e-mail użytkowników , aby ułatwić im wzajemny kontakt. Poufność danych, do pewnego stopnia jest zachowana, bo numer telefonu może być niewidoczny dla osób trzecich, dzięki opcji ukrycia numeru. Można także przesyłać informacje do innych użytkowników w ramach serwisu, aby nie musieć ujawniać swojego adresu e-mail.

Wspólne przejazdy - co, gdy dochodzi do szkód po stronie pasażera?
Odpowiedzialność kierujących za szkody wobec pasażerów jest uzależniona od charakteru przewozu. Jeśli jest formą uprzejmości, kierujący pojazdem ponosi – w świetle polskiego prawa – odpowiedzialność na zasadzie winy. Co to oznacza? Pasażer, roszcząc sobie prawa do odszkodowania z powodu szkód spowodowanych z przewozem, musi móc wykazać, że kierujący pojazdem przyczynił się do wystąpienia szkody lub musi uzyskać prawomocny wynik postępowania karnego (lub wykroczeniowego), w którym stwierdza się winę kierującego.

Jeśli jednak przewóz wiązał się z jakimkolwiek wynagrodzeniem (ekwiwalentem majątkowym) dla prowadzącego pojazd, odpowiedzialność jest traktowana na zasadzie ryzyka. To bardziej restrykcyjna forma odpowiedzialności, gdyż w tym przypadku kierowca odpowiada za szkodę, nawet jeśli nie naruszył przepisów ruchu drogowego lub któreś z zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym. Nie oznacza to, że kierujący na pewno zostanie pociągnięty do odpowiedzialności. Może powoływać się, w swojej obronie, na przesłanki wyłączające jego odpowiedzialność, chociażby wskazując na winę pasażera, jeśli jego zachowanie w pojeździe lub udział osoby trzeciej doprowadziły do zdarzenia i wyrządzenia szkody.

Przewóz w ramach carpoolingu, ale i grzecznościowy (nieodpłatny) nie eliminuje ani nie ogranicza jednak prawa pasażerów do roszczeń. Płacąc za przewóz, nawet symboliczną kwotę, pasażer, w razie zdarzenia powodującego wyrządzenie wobec niego szkody, może dochodzić od kierującego pojazdem odszkodowania, niezależnie od tego, czy kierujący był winny zdarzeniu, czy nie. Pasażer może także domagać się odszkodowania od ubezpieczyciela pojazdu, z tytułu ubezpieczenia OC.

Dobrym rozwiązaniem dla kierowców praktykujących carpooling jest wykupienie polisy ubezpieczenia ochrony prawnej, które w razie potrzeby organizuje i pokrywa koszty ochrony interesów prawnych ubezpieczonego (oraz jego najbliższej rodziny). Ubezpieczenie zapewnia: poradę prawnika, reprezentację adwokata lub radcy prawnego, pokrycie kosztów sądowych w sprawach związanych z posiadanym majątkiem oraz z czynnościami życia prywatnego. W ramach wariantu poszerzonego, ubezpieczony, przykładowo, może otrzymać od ubezpieczyciela pomoc w pokryciu wydatków nawet do kwoty kilkudziesięciu tysięcy, w tym kosztów: wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego, opinii prawnych, sądowych w sprawach w sprawach cywilnych i karnych, postępowania egzekucyjnego, postępowania sądu polubownego, mediacji, udzielenia informacji prawnej, czy poręczenia majątkowego. Wysokość składki rocznej, w zależności od ubezpieczyciela, zaczyna się już od kilkudziesięciu złotych w skali roku.

Ubezpieczenie ochrony prawnej to także dobre rozwiązanie dla pasażerów korzystających z carpoolingu. Warto także zaopatrzyć się w polisę NNW, czyli następstw nieszczęśliwych wypadków. W komplecie – przydatne przy tym typie podróżowania będą… ostrożność i zdrowy rozsądek.

Żelazne zasady korzystania z carpoolingu

- Wybieraj kierowców pojazdów, którzy mają dobre opinie wystawione przez pasażerów
- Zawsze zapinaj pasy w czasie jazdy
- Zrezygnuj z przewozu, jeśli zachowanie kierowcy lub stan techniczny samochodu budzą twoje wątpliwości. Odnotuj swoje uwagi w serwisie, aby ostrzec innych użytkowników
- Nie narzucaj kierowcy rozmowy, pozwól mu zdecydować, a nawet zapytaj o to, czy rozmowa lub włączone radio nie przeszkadzają mu w prowadzeniu samochodu
- Uprzedź bliskie osoby, że zamierzasz skorzystać z przewozu w ramach carpoolingu i zostaw im dane kierowcy i jego pojazdu
- Jeśli często korzystasz z tej formy przewozu, wykup ubezpieczenie NNW i ochrony prawnej – mogą przydać się, jeśli dojdzie do zdarzenia w którym poniesiesz szkody.

Jeśli masz pytania dotyczące bezpieczeństwa i ubezpieczeń, zapytaj eksperta serwisu Dajemyrade.pl.