60 lat minęło - początki fabryki na Żeraniu

Rozważania o budowie fabryki samochodów snuto już od zakończenia II wojny światowej. Kluczowym problemem była licencja na produkcję pojazdów. Ze względu na przedwojenną współpracę Fiata z polskim przemysłem motoryzacyjnym - właśnie ten koncern wybrano do podjęcia negocjacji licencyjnych.

Po ich zakończeniu Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego podpisała 31 lipca 1948 roku umowę na budowę fabryki motoryzacyjnej w Warszawie i zakup licencji na model Fiat 1100. Warunki porozumienia przewidywały osiągnięcie w ciągu trzech lat produkcji rocznej na poziomie 10 tys. pojazdów. Decyzja ta wywołała zdecydowany sprzeciw ZSRR oraz Stalina. Tym niemniej przystąpiono do realizacji umowy i budowy fabryki.

W miarę postępów budowy nasilała się zimna wojna oraz dążenia ZSRR do zrywania powiązań ze światem zachodnim. Władzom polskim zaproponowano nieodpłatne przekazanie licencji na Pobiedę M-20, technicznie opartą na Fordzie A z przełomu lat 20 i 30. Ostatecznie, jesienią 1949 roku zerwano umowę z Fiatem i przyjęto propozycję radziecką. Oficjalnie umowę z ZSRR podpisano w roku 1950.

Budowa zakładów zakończyła się późną jesienią roku 1951. Koszty ich budowy wynosiły 130 mln ówczesnych złotych, a odpowiednie jej wyposażenie - 250 mln. 6 listopada 1951 o godzinie 14.00 z taśmy montażowej zjechał pierwszy wyprodukowany w powojennej Polsce samochód osobowy.

Źródło: Samar.pl