Sprawca stłuczki bez OC: kto zapłaci za straty?
| [
]( http://kancelarie.krakow.pl ) |
| --- | Zgodnie z art. 4 punkt 1 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów jest ubezpieczeniem obowiązkowym. Istota ubezpieczenia OC posiadacza i kierującego pojazdem mechanicznym polega na tym, że w razie wyrządzenia samochodem szkody innym osobom, odszkodowanie na rzecz ofiary kolizji wypłaca za nich zakład ubezpieczeń. Kto jednak wypłaci odszkodowanie przy braku wykupionego OC?
W myśl przepisów powyższej ustawy instytucją zobowiązaną do wypłacenia odszkodowania za szkody poniesione w wyniku wypadku spowodowanego przez sprawcę, który nie miał wykupionego OC jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Zaznaczyć należy, iż z roszczeniem do UFG o wyrównanie szkód osobowych, jak i szkód na mieniu, poszkodowany może wystąpić skutecznie jedynie wtedy, gdy zostanie wykazane, że szkoda została wyrządzona ruchem pojazdu mechanicznego, którego posiadacz był obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC, a jednocześnie posiadacz (kierujący) odpowiada za tę szkodę cywilnie.
Wyznacznikiem odpowiedzialności UFG jest precyzyjne określenie zakresu podmiotowego sprawcy szkody, który w myśl ustawy „nie posiadał ubezpieczenia obowiązkowego”. Kluczowe rozstrzygnięcie w tej kwestii zawarte zostało w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 6 września 1994 r. III CZP 104/94. Zgodnie z nią w razie szkody spowodowanej przez sprawcę, który wszedł w posiadanie pojazdu bez zgody i wiedzy jego właściciela (pojazd został skradziony) odpowiedzialność UFG jest wyłączona. W takim wypadku poszkodowanemu zostaje dochodzenie odszkodowania od sprawcy wypadku na zasadach ogólnych wyrażonych w Kodeksie cywilnym.
Ponadto, zgodnie z inną uchwałą SN (z dnia 20 września 1996 r., III CZP 103/96) prawomocne zasądzenie zadośćuczynienia od nieubezpieczonego sprawcy wypadku komunikacyjnego nie wyłącza możliwości dochodzenia zadośćuczynienia w wyższej kwocie od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w późniejszym terminie z zachowaniem.
Znowelizowana ustawa zawiera również zaimplementowaną dyrektywą unijną 2005/14/WE regulację dotyczącą pojazdów pozbawionych tablic rejestracyjnych oraz tych, których tablice rejestracyjne nie są im przydzielone administracyjnie (taka sytuacja ma miejsce np. w wypadku nielegalnie założonych tablic). Zgodnie z nią w razie spowodowania wypadku pojazd taki należy traktować jak pojazd zarejestrowany w kraju, gdzie zdarzył się wypadek. Jeśli posiadacz takiego pojazdu nie zawarł umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, szkody wynikłe z ruchu pojazdu powinny być objęte odpowiedzialnością Funduszu Gwarancyjnego.
Inne porady Kancelarii Prawnej Adwokaci i Radcowie Prawni, www.kancelarie.krakow.pl: Blokada założona na koło. Co można z nią zrobić?
Kiedy wezwać policję?
W sytuacji stłuczki spowodowanej przez osobę nieposiadającą wykupionego obowiązkowego ubezpieczenia OC zalecanym pierwszym krokiem jest wezwanie policji. Zgodnie z art. 44 ust. 2 ustawy Prawo u ruchu drogowym jest to obowiązkowe jedynie w razie wypadku, w którym są zabici lub ranni. Uczestnicy zdarzenia nie muszą być ciężko poszkodowani - wystarczy, że uzasadniona jest interwencja pogotowia. W pozostałych przypadkach wezwanie policji jest dobrowolne. Należy mieć jednak na uwadze, że brak ubezpieczenia OC sprawcy stłuczki z całą pewnością może rodzić wątpliwość co do możliwości uzyskania od niego odszkodowania. Funkcjonariusze policji wezwani na miejsce zdarzenia mają obowiązek sporządzić dokumentację zawierającą dane uczestników zdarzenia. Zostanie w niej odnotowany brak polisy OC sprawcy oraz zostanie sporządzona notatka do UFG. Poszkodowany powinien niezwłocznie udać się z nią do dowolnego zakładu ubezpieczeń oferującego ubezpieczenia komunikacyjne wraz z innymi dokumentami potwierdzającymi szkodę.
Po otrzymaniu zgłoszenia roszczenia, zakład przeprowadza następnie postępowanie w zakresie ustalenia zasadności i wysokości dochodzonych roszczeń i niezwłocznie przesyła zebraną dokumentację do UFG, powiadamiając o tym osobę zgłaszającą roszczenie. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny co do zasady ma obowiązek w ciągu 30 dni od otrzymania dokumentacji potwierdzającej szkodę wypłacić odszkodowanie; odpowiedzialność za zwłokę w spełnieniu świadczenia ponoszą odpowiednio Fundusz i zakład ubezpieczeń, każdy w swoim zakresie.
W przypadku szkody w mieniu, gdy poszkodowany może zaspokoić roszczenie na podstawie umowy ubezpieczenia dobrowolnego (np. z ubezpieczenia AC), Fundusz wyrównuje szkodę w części, w której nie może być zaspokojona, wraz z uwzględnieniem utraconych zniżek składki oraz samego prawa do zniżek. W praktyce Fundusz uwzględnia fakt zwiększenia kwoty składki lub jej opłacenia w celu przywrócenia sumy ubezpieczenia sprzed wypadku, a także koszty niewchodzące w zakres ubezpieczenia, jak np. koszt odholowania pojazdu. Zasada ta nie odnosi się do szkód osobowych, które Fundusz pokrywa w całości.
Inne porady Kancelarii Prawnej Adwokaci i Radcowie Prawni, www.kancelarie.krakow.pl: Blokada założona na koło. Co można z nią zrobić?
Adw. Gabriela Pawlus, Kancelaria Prawna Adwokaci i Radcowie Prawni
