Polski rynek motoryzacyjny wczoraj i dziś
Przemysł motoryzacyjny od początku swojego istnienia na każdym rynku notował wzrosty i spadki sprzedaży wynikające nie tylko z preferencji czy zamożności kupujących
Nowe samochody
Przemysł motoryzacyjny od początku swojego istnienia na każdym rynku notował wzrosty i spadki sprzedaży wynikające nie tylko z preferencji czy zamożności kupujących. Ogromne znaczenie dla chłonności poszczególnych rynków zbytu miały i wciąż mają regionalne upodobania i przywiązanie klienteli do poszczególnych marek. Zwłaszcza w Polsce widoczny był sentyment do rodzimej, choć archaicznej produkcji oraz innych budżetowych konstrukcji mających cokolwiek wspólnego z naszym krajem. O ile obecnie w statystykach sprzedaży nie ma miejsca dla producentów o wątpliwym rodowodzie i renomie, o tyle jeszcze na przełomie minionego stulecia sytuacja wyglądała zgoła inaczej.
Polacy pomimo kilku dekad spędzonych za żelazną kurtyną skutecznie blokującą dopływ zachodniej myśli technicznej, w tym samochodów, już w okresie pełnej wolności nie rzucili się na pojazdy autorstwa Volkswagena, Opla czy koncernu PSA. Nadwiślańscy kierowcy nadal sięgali po wyroby z czasów PRL-u lub marki znane z komunistycznych czasów. Dzięki temu jeszcze przez długie lata Fiat wręcz niepodzielnie królował w rankingach sprzedaży, mając za konkurenta jedynie dogorywające FSO czy wchodzące do gry Daewoo. Prześledźmy zatem ostatnie lata przemian polskiego rynku nowych samochodów, ukazujących powolną drogę ku zachodniej motoryzacji.
1997
Schyłek lat 90. to dla rodzimych dilerów okres znacznych wzrostów sprzedaży, choć nie możemy zapominać o ówczesnym podziale rynku mającym znamienity wpływ na ostateczny rezultat. W 1997 roku Polacy kupili przeszło 477 tysięcy nowych samochodów. Co ciekawe, podium przypadło Fiatowi Cinquecento, przestarzałemu Polonezowi jak i poczciwemu Maluchowi (pierwszej trójce przypadło odpowiednio 11,4; 10,6 oraz 10,1 proc. udziału w rynku).
Dopiero na dalszych pozycjach nieśmiało zaznaczają swą obecność inne budżetowe modele: Daewoo Tico, Skoda Felicia, Fiat Uno, Opel Astra F czy Fiat Punto. Przyczyną takiego stanu rzeczy była cena liderów rynku oraz przywiązanie do Poloneza i Malucha, uchodzących niegdyś za spełnienie marzeń. Ponadto na słabą pozycję Skody wpłynęła "komunistyczna" przeszłość i jakość wykonania Felicii, zaś Opel nie był w stanie rywalizować z ceną Fiatów i FSO.
1998
1998 rok przyniósł kolejną falę zmian w hierarchii sprzedaży oraz wielkości całego rynku. Tym razem zarejestrowano ponad 518 tysięcy nowych samochodów, co oznaczało 10-procentowy wzrost względem poprzedniego roku. Na krótką chwilę Fiat oddał prowadzenie Daewoo, które z wielkim sukcesem wprowadziło do Polski Tico i kompaktowego Lanosa (9,4 i 7,8 proc. udziału) wytwarzanego na Żeraniu. Honoru Fiata i PRL-owskiej technologii dzielnie bronił Maluch okupujący trzecie miejsce z siedmioprocentowym udziałem w sprzedaży.
Chwilowa niedyspozycja włoskiego koncernu spowodowana była wycofaniem z produkcji Cinquecento i zastąpieniem go modelem Seicento - które później na długie lata zadomowiło się na szczycie tabeli. Co ciekawe, Polacy powoli zaczęli rezygnować z kupna nowych Polonezów (czwarta pozycja i 5,4 proc.), jednak nadal wyrób FSO przewyższał wolumenem sprzedaży Felicję, Astrę czy Sienę.
1999
Kolejny rok zapisał się w pamięci dilerów jako wspaniały okres. Rynek wzrósł aż o 24 proc., co oznaczało sprzedaż 640 tysięcy samochodów. Jak nietrudno się domyślić, na fotel lidera powrócił Fiat z modelem Seicento (13 proc. udziału) zachowujący bezpieczny dystans do kolejnych graczy w zestawieniu. Daewoo Matiz i Lanos zdobyli odpowiednio 10 i 8,1 proc rynku, wyprzedzając o niemal trzy punkty procentowe powoli rosnącą w siłę Skodę.
Rodzime, archaiczne wyroby rodem z minionej epoki powoli kończyły swój rynkowy żywot, Maluch spadł na piątą, zaś Polonez na dziesiątą pozycję (4,8 i 3 proc. udziału) , oddając tym samym pole Oplowi i pozostałym modelom Fiata z ulubienicą emerytów - Sieną na czele.
2000 i 2001
W latach 2000 i 2001 po imponujących wzrostach nastąpiło wyraźne załamanie sprzedaży. W 2000 roku do 478 tysięcy aut, zaś rok później wartość ta oscylowała wokół 327 tysięcy sztuk (spadek odpowiednio o 25 i 32 proc.). W tak kiepskiej sytuacji rynkowej w pierwszej dziesiątce zabrakło miejsca dla Poloneza, natomiast Maluch zajmujący dziewiątą lokatę miał 2,8 proc. rynku. Pozycję lidera utrzymał Fiat Seicento, notując (wzorem rywali) ponad trzydziestoprocentowy spadek sprzedaży - drugie i trzecie miejsce nadal należało do Daewoo Matiza i Lanosa.
Ciekawostką jest pojawienie się w zestawieniu Peugeota 206, który bardzo agresywnie rozpoczął wyścig o polskiego klienta (w 2000 miejsce 10, zaś w 2001 roku już 7). W 2001 roku w szeregach Skody nastąpiła niezwykła zmiana warty. Skonstruowaną jeszcze w całości przez Czechów Felicię, słynącą z kiepskiego wykonania, zastąpiła Fabia oparta na VW Polo. Dzięki niemieckiej technologii pod karoserią Skoda Fabia bez trudu wskoczyła na drugą lokatę tuż za Seicento zajmując 7,4 proc. rynku.
2002
Rok 2002 to kontynuacja spadków sprzedaży, choć tym razem jedynie o 10 proc. - do 311 tysięcy egzemplarzy. Szczyt podium nadal okupuje Fiat Seicento wyprzedzając symbolicznie, rosnącą w siłę, Skodę Fabię (9,4 proc.). Najniższy stopień podium przypadł Fiatowi Punto (8,4 proc.), który przebojem zdobył serca Polaków - nie bez znaczenia okazał się oczywiście niemal pięćdziesięcioprocentowy spadek sprzedaży Daewoo Matiza.
Jednocześnie Peugeot 206 także nad Wisłą potwierdza swą wartość, zajmując już czwartą pozycję z udziałem wynoszącym 3,9 proc. Stopień niżej uplasowała się Toyota Corolla notująca ogromny, bo 215-procentowy wzrost sprzedaży. Drugą Toyotę w zestawieniu znajdziemy na dziewiątym miejscu. Model Yaris, ulubieniec kobiet, po dziś dzień utrzymuje dobre wyniki sprzedaży. Ciekawostką jest zwiększone zainteresowanie Polaków Fordem Focusem, dzięki 3,3-procentowemu udziałowi w rynku zajął szóstą lokatę, wyprzedzając o 0,4 punkty procentowe kompaktową Skodę Octavię.
2003
W 2003 roku Skoda świętowała pierwsze miejsce w rankingach sprzedaży na polskim rynku, szczęśliwą passę zapoczątkowała Fabia zagarniając dla siebie 8,6 proc. Pozostałe stopnie podium zdobył Fiat modelami Seicento i Punto, niestety pięcioprocentowy spadek zainteresowania najmniejszym włoskim samochodem przypieczętował porażkę.
Nie oznacza to jednak, że Włosi przegrali z kretesem. Wprowadzana właśnie Panda od razu uplasowała się na piątym miejscu (3,8 proc.) ustępując co prawda Toyocie Yaris z wynikiem o dwieście egzemplarzy większym. Na spadku Peugeota 206 (ósma lokata i 3,6 proc.) skorzystał także Opel Corsa zdobywając siódme miejsce na rynku. Warto także wspomnieć o zauważalnej poprawie sytuacji wśród klasy średniej, gdzie Opel Vectra i Toyota Avensis systematycznie zdobywają nowych klientów.
2004
322 tysiące sprzedanych samochodów to wynik dziewięcioprocentowego spadku sprzedaży na polskim rynku. Rok 2004 okazał się ponownie szczęśliwy dla Fiata, który choć na chwilę powrócił na pierwsze miejsce z modelem Panda (9,4 proc.), wyprzedzając cieszącą się wielkim powodzeniem Skodę Fabię (7,9 proc.). Rok spadków przyniósł wyraźną poprawę w rankingu Toyocie Yaris, zajmującej teraz trzecią lokatę.
Wśród Polaków rozpoczęła się niekończąca się miłość do Skody Octavii, której czwarte miejsce z wynikiem 3,6 proc. było zapowiedzią dalszych sukcesów. Ople Astra i Corsa znalazły kilkuset nabywców mniej, zapowiadając pojawienie się poważnego rywala dla czeskiej marki.
2005 i 2006
Kolejny rok zakończył się sprzedaniem 251 tysięcy sztuk nowych samochodów, czyli drastycznym spadkiem o 24 proc. Na podium nastąpiła zmiany, bowiem na pierwsze miejsce ponownie powróciła Skoda Fabia (6,7 proc.), wyprzedzając Fiata Pandę o 0,2 p.p. Trzecia lokata przypadła nieustannie rosnącemu w siłę Oplowi Astrze (4,2 proc.) z łatwością pokonującego czwartą w zestawieniu Skodę Octavię, Forda Focusa i Toyotę Corollę.
Tuż za wymienionymi kompaktami toczyła się zażarta walka w segmencie B, pomiędzy Toyotą Yaris, Oplem Corsą i Peugeotem 206. W tym samym czasie Polacy kupili tylko 5 tysięcy sztuk Fiata Seicento - zdobywającego skromne 2 proc. rynku. Co ciekawe, rok 2006 poza dwuprocentowym wzrostem sprzedaży nie przyniósł wielkich zmian, jedynie Opel Astra wyprzedził na podium Fiata Pandę wskakując na drugie miejsce z udziałem na poziomie 5,7 proc.
2007 i 2008
23 proc. więcej sprzedanych samochodów, wespół z poważnymi zmianami w klasyfikacji, to krótkie podsumowanie 2007 roku przynoszącego wielki sukces Skodzie. Czesi po raz pierwszy zajęli pierwsze i drugie miejsce (Fabia - 5,4 proc. i Octavia - 3,9 proc.) wyprzedzając Toyotę Yaris - 3,7 proc. Podium dla Japończyków to wynik działań Opla sprzedającego równocześnie nową Astrę i jej poprzedniczkę z przydomkiem Classic - ich łączna sprzedaż dałaby Astrze drugie miejsce. Wysokie czwarte miejsce utrzymuje Fiat Panda, która znalazła około dwustu klientów mniej niż Yaris. Prawdziwym hitem tego zestawienia jest Volkswagen Passat, jako pierwszy reprezentant segmentu D wkradł się na siódme miejsce z wynikiem 2,4 proc., wyprzedzając o 0,1 proc. Opla Corsę dotychczas bijącego rekordy sprzedaży.
W następnym roku również nie odnotowano większych zmian w hierarchii, jednak liczba sprzedanych samochodów wzrosła o 9 proc., co zaowocowało wynikiem 344 tysięcy sztuk. O pierwsze miejsce w dalszym ciągu walczyły dwie Skody, zaś na końcu tabeli w zastępstwie VW Passata pojawia się Kia Ceeâd przebojem podbijająca kolejne europejskie rynki. Opel Astra ponownie za sprawą rozdzielenia sprzedaży na dwa modele znalazła się na dalszych miejscach, jednak po zsumowaniu sprzedaży objęłaby prowadzenie deklasując Skodę Fabię.
2009
W 2009 roku w światowej gospodarce rozpoczął się kryzys, który w polskich salonach odbił się symbolicznym, dwuprocentowym spadkiem. Znacznie ciekawsze rzeczy działy się w pierwszej dziesiątce, bowiem pojawienie się nowej Octavii dało jej prowadzenie nad Fabią (odpowiednio 5,6 i 4,2 proc.), podium uzupełniła kolejna nowość - Fiat Grande Punto.
Pierwszym zaskoczeniem zestawienia jest czwarta lokata VW Golfa (2,9 proc.) wyprzedzającego ulubieńca flot, Forda Focusa o ledwie sto egzemplarzy. Następnym hitem 2009 roku był Hyundai i30 podążający śladem Kii Cee'd w walce o klienta, oraz dziesiąta lokata Toyoty Avensis wychodzącej na prowadzenie w klasie średniej.
2010 i 2011
W kolejnym roku rynek urósł o 4 proc. do 334 tysięcy sprzedanych nowych samochodów, pozostawiając klasyfikację bez większych zmian. Włodarze Opla postanowili sumować wyniki sprzedaży obu wersji Astry, co zaowocowało zajęciem trzeciego miejsca tuż za Skodami. Nowością w zestawieniu 2010 był crossover Nissana - model Qashqai z ósmą pozycją i udziałem na poziomie 2,2 proc.
Rok 2011 zakończył się dziewięcioprocentowym spadkiem (319 tysięcy egzemplarzy) sprzedaży, oraz niewielkimi przetasowaniami w klasyfikacji. Zainteresowanie Polaków VW Golfem wyraźnie spadło, zaś do pierwszej dziesiątki dołączył Ford Fiesta zaliczając ponad trzydziestoprocentowy wzrost.
2012
2012 rok pomimo zapowiedzi końca świata nie zakończył się wzrostem rynku polskiego, sprzedaż skurczyła się o 3 proc. - 311 tysięcy sztuk. Podium pozostało bez zmian, nadal Skoda Octavia i Fabia nieznacznie wyprzedzają Opla Astrę. O sporych osiągnięciach może mówić Toyota za sprawą czwartej lokaty Yarisa (wzrost o 13 proc.). Powody do świętowania miał też Nissan, którego niszowy Qashqai wskoczył na piątą pozycję z udziałem 2,4 proc. Niebywały skok zanotowała także Dacia Duster (9 pozycja) podwajając swą sprzedaż. Równie imponujące wyniki zanotowały także inne budżetowe modele takie jak Chevrolet Cruze, Dacia Logan, Sandero czy Chevrolet Spark awansując o kilkadziesiąt pozycji w ogólnym zestawieniu.
Polscy kierowcy w czasie piętnastu lat zmienili swoje preferencje nie do poznania. Z zagorzałych zwolenników rodzinnej motoryzacji w przystępnej cenie w przeciągu kilku lat przekonali się do koreańskich wytwórców jak i czeskiego producenta, niegdyś nie traktowanego zbyt poważnie. Początkowo największym powodzeniem cieszyły się tanie i możliwie proste samochody pokroju Daewoo Tico, Matiza czy Fiata Seicento. Z biegiem lat w siłę rosły nieco większe konstrukcje z segmentu B i C, finalnie stając na czele statystyk sprzedaży. Nie bez znaczenie jest tendencja z ostatnich lat wyraźnie pokazująca powtórne zamiłowanie Polaków do budżetowych samochodów pokroju Dacii czy Chevroleta.
Piotr Mokwiński
sj, moto.wp.pl
