| [
]( http://www.kpdi.pl/ ) |
| --- | Nie należymy do bogatych państw Europy, więc po naszych drogach poruszają się samochody z dość dużym bagażem lat. Jeśli jest ich dostatecznie dużo, możemy stać się posiadaczami pojazdu zabytkowego. Właścicielowi daje to sporo korzyści. Jak i kiedy można to zrobić?
Zgodnie z obowiązującym prawem zabytkowy jest „pojazd, który na podstawie odrębnych przepisów został wpisany do rejestru zabytków lub znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków, a także pojazd wpisany do inwentarza muzealiów, zgodnie z odrębnymi przepisami”. O uznaniu samochodu za zabytkowy decyduje więc konserwator zabytków na podstawie ogólnych przepisów o zabytkach. Okazuje się że nasze prawo nie jest w tym zakresie precyzyjne. Ustawa nie wskazuje bowiem wprost jakie kryteria powinien spełniać pojazd, aby został wpisany do rejestru zabytków. Konserwatorzy zabytków przyjmują więc w praktyce, iż samochód taki powinien: mieć co najmniej 25 lat, posiadać minimum 75 proc. zachowanych oryginalnych części oraz być nieprodukowany (w danym modelu) od 15 lat.
Możliwie jest również zarejestrowanie jako zabytek młodszego auta, musi on jednak posiadać unikalne cechy pozwalające traktować go jako pojazd zabytkowy. Co należy do takich wyróżników? Auto musi np. dokumentować znaczące etapy rozwoju techniki motoryzacyjnej lub posiadać oryginalne wykonanie albo rozwiązania konstrukcyjne. Może być to więc na przykład eksperymentalny egzemplarz seryjnie produkowanego pojazdu. Za zabytek można uznać także pojazd, który był związany z istotnymi wydarzeniami historycznymi lub ważnymi osiągnięciami sportowymi, albo jeżeli używała go osoba powszechnie uznana za wyjątkowo ważną. Również pojazd młodszy niż 25 lat, który został odtworzony wiernie, zgodnie z technologią z okresu jego produkcji może się starać o miano pojazdu zabytkowego.
(fot. sxc.hu) Pojazd kolekcjonerski
W praktyce często pojazd zabytkowy utożsamiany jest z pojazdem kolekcjonerskim. Tymczasem to nieprawda. To drugie pojęcie jest stosowane w terminologii celnej dla określenia należności podatku naliczanego w związku z przywozem pojazdów. Importer pojazdu kolekcjonerskiego zapłaci bowiem tylko 8 proc. VAT, a także zwolniony jest z cła oraz akcyzy. Zgodnie z prawem unijnym pojazdem kolekcjonerskim jest pojazd znajdujący się w swoim oryginalnym stanie, bez znaczących zmian silnika, podwozia, układu kierowniczego czy hamulcowego, mający co najmniej 30 lat i będący modelem lub typem, który nie jest już produkowany.
Dodatkowo pojazd musi posiadać niezbędne cechy charakterystyczne do włączenia go do kolekcji, tzn: - musi być stosunkowo rzadki, - nie być normalnie stosowany do swojego oryginalnego celu, - musi być przedmiotem specjalnych transakcji poza normalnym handlem podobnymi artykułami użytkowymi (np. pojazd zakupiony na aukcji poświęconej dziełom sztuki) - musi posiadać znaczną wartość
Inne porady Kancelarii Prawnej Domański i Wspólnicy, www.kdpi.pl: Jak zawrzeć umowę sprzedaży samochodu?
(fot. PAP/Grzegorz Michałowski) Również w tym przypadku przewidziane są pewne odstępstwa. Pomimo nie spełniania powyższych kryteriów, celnicy mogą uznać za pojazd kolekcjonerski także pojazd, który przedstawia wartość historyczną, czyli pojazd, który niezależnie od daty jego produkcji brał udział w wydarzeniu historycznym lub samochód wyścigowy, który został zaprojektowany, stworzony oraz wykorzystany jedynie do współzawodnictwa, jeśli dzięki niemu udało się osiągnąć znaczące sukcesy sportowe. Powyższe okoliczności muszą oczywiście zostać udowodnione. Służyć temu może odpowiednia dokumentacja, publikacje informacyjne, literatura specjalistyczna czy opinie ekspertów.
Ponadto, wszystkie pojazdy wyprodukowane przed rokiem 1950, nawet niejeżdżące są uznawane za pojazd kolekcjonerski. Pojazd zabytkowy może więc zostać jednocześnie uznany za kolekcjonerski. Jednakże nawet uzyskanie zaświadczenia wojewódzkiego konserwatora zabytków o uznaniu danego samochodu za zabytkowy, nie powoduje automatycznie zakwalifikowania go jako kolekcjonerski.
Rejestracja samochodu zabytkowego
Jeżeli jesteś właścicielem wiekowego pojazdu, który spełnia odpowiednie kryteria, wówczas możesz starać się o zarejestrowanie go jako pojazd zabytkowy. Istnieje wiele zalet posiadania „żółtych blach”. Pierwszą z nich jest niewątpliwie ich wyjątkowy wygląd oraz swoista nobilitacja, którą niosą za sobą. Istnieje jednak również szereg zalet o wymiarze materialnym. Pojazd zabytkowy odwiedza stację diagnostyczną tylko raz, przy jego rejestracji. Raz zrobiony przegląd obowiązuje na zawsze, nie ma zatem obowiązku przeprowadzania okresowych badań - nie dotyczy to jednak samochodów wykorzystywanych do zarobkowego przewozu osób. Co więcej, w przypadku pojazdów zabytkowych istnieje również możliwość terminowego ubezpieczenia pojazdu, a więc np. na miesiąc czy pół roku.
Dla wielu nietypowych pojazdów, żółte tablice rejestracyjne często bywają jedynym sposobem na dopuszczenie do ruchu. W ten sposób bowiem na drogi mogą trafić samochody, które nie spełniają aktualnie obowiązujących norm, tj. na przykład pojazdy bez kierunkowskazów, bez prędkościomierza lub hamulca ręcznego.
Zanim zdecydujemy się jednak na zarejestrowanie pojazdu jako zabytkowy należy jednak również wziąć pod uwagę negatywne konsekwencje takiego rozwiązania. Wielu właścicieli wiekowych pojazdów rezygnuje z posiadania żółtych blach ze względu na wydłużoną procedurę oraz koszty rejestracji. Zniechęcać może także fakt, iż aby móc wyjechać zabytkowym pojazdem za granicę, trzeba uzyskać pozwolenia konserwatora zabytków. Należy w końcu mieć na uwadze, iż w przypadku zabytku nie możemy pozwolić sobie nawet na małe ulepszenia czy modyfikacje bez akceptacji konserwatora zabytków, którego zgody wymaga także naprawa lub renowacja pojazdu. Raz zarejestrowany pojazd zabytkowy pozostaje zabytkiem na zawsze, nie ma już możliwości rejestracji pojazdu ponownie na „białe tablice”. Warto zatem dokładnie przemyśleć, czy warto bezpowrotnie zmienić charakter naszego samochodu.
Inne porady Kancelarii Prawnej Domański i Wspólnicy, www.kdpi.pl: Jak zawrzeć umowę sprzedaży samochodu?
(fot. sxc.hu) Procedura rejestracji
Naszą podróż do właściwego wydziału komunikacji należy poprzedzić kilkoma czynnościami. W pierwszej kolejności należy odwiedzić uprawnionego rzeczoznawcę, który musi dokonać oględzin pojazdu. Lista fachowców z dziedziny historii motoryzacji i oceny pojazdów zabytkowych znajduje się na liście Ministerstwa Infrastruktury. Rzeczoznawca sporządza opinię techniczną, w której wskazuje, czy nasz pojazd spełnia kryteria uznania go za pojazd zabytkowy. Dodatkowo specjalista wypełnia tzw. „białą kartę” czyli „Kartę Ewidencyjną Zabytku Ruchomego”, na podstawie której pojazd może zostać wpisany do rejestru zabytków. Kartę może wypełnić sam wnioskujący, jednakże ze względu na szczegółowość podawanych w niej danych warto, aby zrobił to rzeczoznawca. Koszt sporządzenia odpowiednich dokumentów przez rzeczoznawcę to zazwyczaj kwota kilkuset złotych.
Dalej kroki kierujemy do wojewódzkiego konserwatora zabytków. Tam na podstawie dokumentów od rzeczoznawcy trzeba uzyskać zaświadczenia o wpisie pojazdu do rejestru zabytków. W tym celu należy wypełnić stosowny wniosek, do którego dołączymy kopię opinii rzeczoznawcy oraz trzy egzemplarze białej karty. Dokument możemy złożyć również za pośrednictwem poczty. Jeżeli nasz pojazd zostanie wpisany do rejestru zabytków, otrzymamy odpowiednie zaświadczenie.
Z zaświadczeniem o wpisie pojazdu do rejestru zabytków należy udać się do okręgowej stacji kontroli Pojazdów. Przeprowadzenie badania technicznego odbywa się na wniosek właściciela pojazdu. Wniosek ten stanowi formularz zawierający liczne informacje techniczne o badanym pojeździe. Ze względu na fakt, iż jego wypełnienie jest bardzo uciążliwe i wymaga podania wielu skomplikowanych danych, warto wypełnienie wniosku wraz z dokumentacją fotograficzną zlecić rzeczoznawcy samochodowemu.
Po przeprowadzeniu badań pojazdu na stacji diagnostycznej właściciel otrzymuje zaświadczenie z końcową decyzją o dopuszczeniu pojazdu do ruchu drogowego. Może się zdarzyć, że pojazd zostanie dopuszczony do ruchu drogowego z pewnymi ograniczeniami. Mogą one dotyczyć np. zakazu jazdy po zmroku (w przypadku np. samochodów zabytkowych bez świateł) lub zakazu poruszania się na autostradach (w przypadku np. samochód z archaicznymi hamulcami)
. Koszt badania technicznego pojazdu to kwota około 300 zł.
To jeszcze nie koniec urzędowej męki. Po przejściu powyższych procedur dobiegamy do końcowego etapu rejestracji naszego zabytku, a mianowicie możemy udać się do wydziału komunikacji we właściwym miejscowo urzędzie miasta lub starostwie powiatowym. Poza dokumentami niezbędnymi do „standardowej” rejestracji pojazdu, w przypadku zgłoszenia do pierwszej rejestracji pojazdu zabytkowego do wniosku o rejestrację dołącza się uwierzytelnioną kopię decyzji w sprawie wpisania pojazdu do rejestru zabytków lub dokutemu potwierdzającego ujęcie pojazdu w wojewódzkiej ewidencji zabytków albo potwierdzający wpisanie pojazdu do inwentarza muzealiów, zgodnie z odrębnymi przepisami oraz zaświadczenie z przeprowadzonego badania pojazdu zabytkowego co do zgodności z warunkami technicznymi.
Podsumowanie
Jak wskazano powyżej rejestracja pojazdu jako zabytkowy pociąga za sobą zarówno szereg korzyści, jak i obciążeń dla właściciela pojazdu. Warto zatem dokładnie przemyśleć, czy chcemy, aby nasz wiekowy samochód został uznany za zabytek. Jeżeli mimo wszystko zdecydujemy się na „żółte blachy” wówczas musimy jedynie uzbroić się w cierpliwość. Przepisy regulujące procedurę rejestracji pojazdu zabytkowego nie są wystarczająco precyzyjne, więc należy przygotować się na trudności.
Dagmara Malona, Krzysztof Kuczyński
Kancelaria Prawna Domański i Wspólnicy
tb/
Inne porady Kancelarii Prawnej Domański i Wspólnicy, www.kdpi.pl: Jak zawrzeć umowę sprzedaży samochodu?