Kiedy odmówić przyjęcia mandatu?
| [
]( http://barnat.pl/ ) |
| --- | Zatrzymując sprawcę wykroczenia policjant staje się doraźnym sądem – stwierdza fakt popełnienia czynu zabronionego, ustala winę sprawcy i wymierza karę grzywny, proponując przyjęcie mandatu. Mandat nie może być jednak nałożony bez zgody sprawcy wykroczenia, a przyjęcie mandatu nie jest obowiązkowe. Wyłącznie od twojej decyzji zależy, czy zgodzisz się na taki sposób załatwienia sprawy.
Alternatywą jest odmowa przyjęcia mandatu - masz do tego prawo zawsze i w każdej sytuacji. Odmowa przyjęcia mandatu nie wymaga żadnego uzasadnienia, choć być może warto spróbować przekonać policjanta o swojej niewinności. Mandat staje się prawomocny z chwilą przyjęcia. Wymierzona kara jest ostateczna i nie przysługuje od niej odwołanie. Zgadzając się na przyjęcie mandatu, przyznajesz się do winy i godzisz na zapłacenie grzywny. Nie będziesz mógł potem zmienić zdania. W razie braku zapłaty grzywna zostanie wyegzekwowana przez komornika, zgodnie z przepisami o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Możliwość późniejszego uchylenia prawomocnego mandatu ogranicza się do wyjątkowych, w praktyce bardzo rzadkich przypadków, kiedy mandat został nałożony za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie. Przykładowo, jeśli policjant ukarałby mandatem sprawcę wypadku drogowego, to taki mandat powinien zostać uchylony przez sąd. Podobnie w przypadku prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości tj. przy zawartości powyżej 0,5 promila alkoholu we krwi. Każdy z wymienionych czynów jest przestępstwem, a nie wykroczeniem. Karą za popełnienie przestępstwa nie może być mandat. Zamiast tego sprawca zostanie oskarżony i skazany za popełnienie przestępstwa.
(fot. PAP/Tomasz Wojtasik) A co, jeśli nie przyjmę mandatu?
Po odmowie przyjęcia mandatu możesz spodziewać się wezwania na policję w celu złożenia zeznań. Następnie sprawa zostanie skierowana do sądu, który może być położony w miejscowości odległej od twojego miejsca zamieszkania - decyduje o tym miejsce popełnienia wykroczenia. We wniosku o ukaranie zostaną wskazane dowody, które świadczą o twojej winie. Treść wyroku zależy od tego, czy sąd uzna winę za udowodnioną.
Grzywna wymierzona wyrokiem może, choć nie musi, okazać się wyższa niż mandat, który proponował policjant. Wysokość mandatu jest ograniczona do 500 zł za jedno wykroczenie. W przypadku ukarania za popełnienie dwóch lub więcej wykroczeń wysokość mandatu nie może przekroczyć 1000 zł. Sąd orzeka grzywnę w wysokości do 5000 zł. Określając wysokość grzywny, sąd bierze pod uwagę szereg okoliczności: m.in. stopień winy, właściwości warunki osobiste i majątkowe sprawcy, jego stosunki rodzinne, sposób życia przed popełnieniem i zachowanie się po popełnieniu wykroczenia. Być może w twoim przypadku sąd uzna, że mandat zgodny z taryfikatorem jest karą zbyt surową?
(fot. Policja) Postępowanie sądowe generuje koszty, które będziesz musiał pokryć, o ile sąd nie zwolni cię z tego obowiązku. Podstawą do zwolnienia od kosztów może być twoja trudna sytuacja materialna. Kalkulując, czy opłaca się odmówić przyjęcia mandatu powinieneś wziąć pod uwagę nie tylko grzywnę. Koszty sądowe mogą okazać się kilkakrotnie wyższe niż sama kara. Stanie się tak, jeśli dowodem w sprawie będą opinie biegłych sądowych. Każdy z nich wystawi rachunek, który będziesz musiał pokryć. Podobnie będzie, jeśli świadek w sprawie nie mówi po polsku - sąd wezwie na rozprawę tłumacza, który również wystawi rachunek.
W postępowaniu sądowym masz prawo się bronić: składać wyjaśnienia, zgłaszać dowody świadczące o braku winy, zadawać pytania świadkom i biegłym sądowym. Możesz też wykazać, że okoliczności, w jakich doszło do popełnienia wykroczenia, zasługują na szczególne uwzględnienie i w ten sposób przekonać sąd, aby odstąpił od wymierzenia kary. Jeśli mimo to wyrok okaże się niekorzystny, masz prawo złożyć apelację do sądu drugiej instancji. Prowadzenie skutecznej obrony będzie wymagało twojej obecności na rozprawie. Nie odmawiaj przyjęcia mandatu, jeśli nie masz czasu chodzić na policję i do sądu.
Postępowanie w sprawie o wykroczenie musi zakończyć się prawomocnym wyrokiem przed upływem 2 lat, licząc od daty popełnienia wykroczenia. Jeśli sprawa nie zostanie w tym czasie zakończona, nie możesz zostać skazany, choćby nawet wszystkie dowody świadczyły o twojej winie. W takim przypadku sąd ma obowiązek umorzyć postępowanie. Postanowienie o umorzeniu kończy sprawę – nie ma grzywny, a koszty postępowania ponosi skarb państwa.
A co z punktami?
Punkty karne za naruszenie przepisów ruchu drogowego zostają dopisane do ewidencji kierowcy bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia. Jeśli odmówiłeś przyjęcia mandatu, na twoim koncie pojawią się punkty tymczasowe w ilości odpowiedniej dla wykroczenia, którego dotyczy wniosek o ukaranie. Wpis staje się ostateczny dopiero z chwilą wydania wyroku skazującego. Do czasu zakończenia sprawy sądowej nie zostaniesz skierowany na egzamin sprawdzający twoje kwalifikacje do prowadzenia pojazdów. A jeśli sąd wyda wyrok uniewinniający, odstąpi od wymierzenia kary, albo sprawa zostanie umorzona, punkty tymczasowe zostaną usunięte z rejestru.
Źródło: adwokat Krzysztof Barnat, barnat.pl
tb/