| [
]( http://barnat.pl/ ) |
| --- | W dniu 19 stycznia 2013 r. system przepisów regulujących ruch drogowy zostanie uzupełniony o nową, liczącą 139 artykułów, ustawę z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami. Wprowadza ona liczne zmiany, które rozbudowują system uprawnień do kierowania pojazdami oraz zwiększają liczbę i stopień skomplikowania procedur biurokratycznych poprzedzających wydanie prawa jazdy. Ich skutkiem będzie także wzrost cen szkolenia na prawo jazdy. Przypomnijmy, że ustawa prawo o ruchu drogowym, zwana kodeksem drogowym obowiązuje od 1 stycznia 1998 r. Od dnia wejścia w życie była nowelizowana już 90 razy, czyli średnio 6 razy w każdym roku. Wydano do niej 218 aktów wykonawczych, które także były wielokrotnie zmieniane. Czas na kolejną rewolucję.
Konieczność przyjęcia nowych rozwiązań uzasadnia się danymi statystycznymi dotyczącymi sprawców wypadków. Są nimi w dużej części osoby w wieku od 18 do 24 lat, posiadające prawo jazdy krócej niż dwa lata. Kolejnym argumentem za wprowadzeniem ustawy jest stale utrzymująca się wysoka liczba ciężkich wypadków drogowych, których w Polsce jest trzykrotnie więcej niż w innych krajach UE. Przyczynę takiego stanu rzeczy autorzy ustawy upatrują w niskim poziomie szkolenia, co rzekomo wynika z nieuczciwej konkurencji i zaniżania cen za kursy na prawo jazdy, prowadzeniu nauki wyłącznie pod kątem egzaminu i braku właściwego nadzoru nad pracą ośrodków szkolenia kierowców.
Kategorie pojazdów
Liczbę kategorii prawa jazdy rozszerzono do 16. Pojawia się nowa kategoria AM uprawniającą do jazdy motorowerem i czterokołowcem lekkim. Wyróżniono 3 kategorie uprawniające do kierowania motocyklem - A, A1, A2, w zależności od mocy i pojemności skokowej silnika oraz stosunku mocy do masy własnej.
Bankowóz, czyli pojazd przeznaczony do przewozu wartości pieniężnych, zasłużył na specjalną uwagę ustawodawcy. Stanowi on osobną kategorię pojazdów, na równi z pojazdami uprzywilejowanymi takimi jak karetka pogotowia, straż pożarna itp. Aby jeździć bankowozem kierujący musi uzyskać specjalne zezwolenie starosty powiatowego, o czym jest mowa w art. 110 ustawy. Zezwolenie jest wydawane po przedstawieniu orzeczenia lekarskiego, orzeczenia psychologicznego oraz zaświadczenia o ukończeniu kursu dla kierujących pojazdami uprzywilejowanymi.
(fot. PAP/Rafał Guz) Kategorie wiekowe
W art. 8 ustawa określa minimalny wiek do kierowania pojazdem określonego typu. Wyróżniono 13 kategorii wiekowych dla cywilów, dwie dla żołnierzy i trzy dla funkcjonariuszy policji, państwowej straży pożarnej i straży granicznej. Zgodnie z wolą ustawodawcy, najmłodszy uczestnik ruchu powinien mieć co najmniej 10 lat, aby mógł poruszać się rowerem po drodze publicznej lub po drodze położonej w strefie zamieszkania, albo w strefie ruchu. Osoba, która ukończyła 13 lat może poruszać się po jezdni wózkiem inwalidzkim, a osoba która ukończyła 15 lat może kierować pojazdem zaprzęgowym. Kolejką turystyczną może kierować osoba, która ukończyła 21 lat.
Największe wymagania wiekowe - ukończenie 24 roku życia - zostały postawione dla kierowców motocykli o mocy większej niż 35 kW, przypisanych do kategorii A, oraz autobusów i samochodów ciężarowych, przypisanych do kategorii D i D + E. Aby zdobyć prawo jazdy kategorii A wcześniej, tj. po ukończeniu 20 roku życia, należy przez co najmniej 2 lata legitymować się prawem jazdy kategorii A2, które jest dostępne dla kierowców, którzy ukończyli 18 rok życia. Prawo jazdy kategorii A2 uprawnia do kierowania motocyklem o mocy nie większej niż 35 kW, czyli 48 KM.
(fot. PAP/Piotr Polak) Żołnierze mogą zdobyć uprawnienia do jazdy motocyklem oraz prawo jazdy kategorii C i C + E już po ukończeniu 18 roku życia, a prawo jazdy kategorii D po ukończeniu 19 roku życia. Dla funkcjonariuszy państwowej straży pożarnej, policji i straży granicznej określono 3 progi wiekowe: 18 lat dla pojazdów kategorii A, 19 lat dla pojazdów kategorii C i 21 lat dla pojazdów kategorii D.
Co zrobić, aby otrzymać prawo jazdy?
Warunkiem wydania prawa jazdy jest osiągnięcie minimalnego wieku do kierowania pojazdami określonej kategorii, uzyskanie orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem, odbycie szkolenia, zdanie egzaminu państwowego oraz przebywanie na terytorium kraju co najmniej przez 185 dni w roku kalendarzowym, względnie przedstawienie zaświadczenia o studiowaniu co najmniej od 6 miesięcy. Szkolenie na prawo jazdy można rozpocząć nie wcześniej niż 3 miesiące przed osiągnięciem wymaganego wieku, wymagane do uzyskania prawa jazdy danej kategorii.
Prawo jazdy zostaje wydane na czas nie dłuższy niż 15 lat. Okres ważności prawa jazdy może zostać przedłużony na wniosek osoby zainteresowanej, za stosowną opłatą. Posiadacze dokumentów wydanych przed wejściem w życie ustawy o kierowania pojazdami zostaną zmuszeni do wymiany prawa jazdy, według harmonogramu określonego przez ministra, lecz nie później niż do 18 stycznia 2033 r.
(fot. MORD) Zagraniczne prawo jazdy w dalszym ciągu jest uznawane. Można je wymienić na polskie prawo jazdy odpowiedniej kategorii bez potrzeby zdawania egzaminu, jeśli tylko państwo wydające takie prawo jazdy jest stroną konwencji międzynarodowej o ruchu drogowym (art. 14 ust. 1 ustawy).
Młody kierowca
Po uzyskaniu prawa jazdy kategorii B, które uprawnia do kierowania samochodem osobowym, świeżo upieczony kierowca rozpoczyna okres próby, który trwa 2 lata (art. 91 ustawy). Do jego obowiązków należy odbycie kursu dokształcającego w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz praktycznego szkolenia w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym. Obowiązek ten powinien zostać wykonany między 4 a 8 miesiącem licząc od dnia otrzymania prawa jazdy. Zaświadczenie o odbyciu kursu należy przedstawić we właściwym urzędzie. Przez pierwsze 8 miesięcy okresu próbnego samochód musi być oznaczony zielonym liściem klonowym, a kierowca nie może przekraczać prędkości 50 km/h w obszarze zabudowanym, 80 km/h poza obszarem zabudowanym oraz 100 km/h na autostradzie i drodze ekspresowej dwujezdniowej.
W okresie próbnym, przed upływem 8 miesięcy od dnia otrzymania prawa jazdy, kierowca nie może podjąć pracy zarobkowej ani wykonywać własnej działalności gospodarczej polegającej na kierowaniu pojazdem kategorii B.
(fot. PAP/Adam Ciereszko) Po odzyskaniu prawa jazdy, które zostało wcześniej odebrane z powodu popełnienia w okresie próbnym 3 wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub z powodu przekroczenia liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego, okres próbny biegnie od nowa.
Nowe uprawnienia policji
Warto zwrócić uwagę na rozszerzenie uprawnień policji oraz Inspekcji Transportu Drogowego. Na podstawie art. 129 ust. 2 pkt 13a) ustawy prawo o ruchu drogowym, po przeprowadzeniu kontroli drogowej funkcjonariusz może wystąpić do starosty z wnioskiem o skierowanie kierowcy na egzamin sprawdzający kwalifikacje, jeżeli istnieją uzasadnione i poważne zastrzeżenia co do kwalifikacji tej osoby.
Według dotychczas obowiązujących przepisów, policjant mógł wystąpić z wnioskiem o ocenę stanu zdrowia kierującego pojazdem, nie był jednak uprawniony do kwestionowania jego kwalifikacji. Trudno przewidzieć, w jakim zakresie policjanci lub funkcjonariusze ITD będą korzystać z nowych uprawnień. Każdy kierowca powinien jednak liczyć się z tym, że skutkiem popełnienia przez niego rażącego wykroczenia lub spowodowania wypadku, będzie konieczność ponownego przystąpienia do egzaminu na prawo jazdy.
adw. Krzysztof Barnat, barnat.pl