| [
]( http://barnat.pl/ ) |
| --- | *Bezterminowe prawo jazdy odeszło już do historii. Po nowelizacji przepisów z początku 2013 roku ci, którzy zdają egzamin, otrzymują dokument o ważności określonej na 15 lat. Ci, którzy prawo jazdy mieli już wcześniej, będą musieli je wymienić. *
Ustawa o kierujących pojazdami wprowadziła nową zasadę, od której nie przewidziano wyjątków, że prawo jazdy wydaje się na czas określony. Świeżo upieczeni kierowcy, którzy dokument otrzymali po 18 stycznia 2013 r., nie dostają bezterminowych uprawnień do kierowania pojazdami. W myśl nowych przepisów, prawo jazdy z kategorii A, B, B+E lub T wydaje się na okres do 15 lat lub krótszy. Prawo jazdy należące do kategorii C lub D wydaje się na okres do 5 lat. O skróceniu terminu ważności prawa jazdy może zdecydować lekarz lub psycholog, na podstawie wyniku badania poprzedzającego wydanie prawa jazdy. Ważność prawa jazdy może zostać przedłużona na wniosek jego posiadacza, ale trzeba wnieść opłatę i przedstawić wyniki odpowiednich badań.
Obowiązkowe badania
Lista uciążliwych obowiązków wynikająca z nowych przepisów nie kończy się na okresowej wymianie dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdem. Aby przedłużyć prawo jazdy, kierowca każdorazowo musi poddać się badaniom lekarskim. To ich wynik zdecyduje, czy jest on wystarczająco sprawny pod względem fizycznym, by prowadzić samochód. Obowiązkowe badania dotyczą nie tylko kierowców zawodowych, ale wszystkich posiadaczy prawa jazdy. Wprowadzając powszechny obowiązek okresowych badań lekarskich, ustawodawca oparł się na dyskusyjnym założeniu, że dorosły człowiek nie jest w stanie sam ocenić swojego stanu zdrowia i przed zajęciem miejsca za kierownicą powinien skorzystać z fachowej porady lekarza. Jednocześnie, przed przystąpieniem do badania lekarskiego, należy poinformować lekarza o swoim stanie zdrowia, wypełniając stosowne oświadczenie w formie ankiety. Za podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy grozi odpowiedzialność karna, na podstawie art. 233 Kodeksu karnego.
(fot. PAP/photodhot/Bildagentur) Obowiązkowe badania psychologiczne, których celem jest stwierdzenie, czy badany jest sprawny pod względem psychicznym, dotyczą licznej grupy kierowców. Lista obejmuje uprawnionych do kierowania pojazdami wszystkich kategorii C lub D, kierujących pojazdem, którzy uczestniczyli w wypadku drogowym, przyłapanych na prowadzeniu auta w stanie nietrzeźwości, po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu, a także osób, które przekroczyły liczbę 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Badaniu psychologicznemu podlegają również kierowcy pojazdów uprzywilejowanych oraz służących do przewożenia wartości pieniężnych, tzw. bankowozów, które stały się ostatnio popularne wśród przedsiębiorców, ze względu na możliwość odliczenia 100% podatku VAT przy zakupie takiego pojazdu. Od 4 stycznia 2016 r. badaniu przez psychologa będą musieli poddać się
także ci kierowcy, którzy w okresie próbnym po otrzymaniu prawa jazdy popełnią co najmniej dwa wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji.
Zgłaszając się na badania psychologiczne nie trzeba składać żadnego oświadczenia odnośnie swojego stanu psychicznego. Ustawodawca nie przewidział też, niezależnie od wyniku badania, odpowiedzialności karnej badanego.
Każde badanie kończy się wydaniem orzeczenia, w którym lekarza lub psycholog stwierdza czy istnieją przeciwwskazania do kierowania pojazdem. W razie niepomyślnego wyniku badania można je powtórzyć, lecz nie więcej niż jeden raz. Wniosek o przeprowadzenia ponownego badania należy złożyć w terminie 14 dni. Wynik drugiego badania jest traktowany jako ostateczny. Orzeczenie lekarza lub psychologa wydane w wyniku ponownego badania oraz dokumentacja badania są przesyłane do starosty właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby badanej.
Koszty badań lekarskich i psychologicznych, w maksymalnej wysokości 200 zł za każde z nich, ponosi kierowca. Stawki wszystkich opłat przewidzianych w ustawie będą corocznie waloryzowane w oparciu o wskaźnik inflacji ogłaszany przez Prezesa GUS.
(fot. PAP/Grzegorz Michałowski) Stare prawo jazdy straci ważność
Posiadacze dokumentów wydanych do 18 stycznia 2013 r. mogą z nich korzystać najpóźniej do 18 stycznia 2033 r. Wtedy właśnie upływa ostateczny termin wymiany starego dokumentu na nowy. Większość kierowców będzie jednak zmuszona wymienić dokument wcześniej. Proces wymiany rozpoczyna się 19 stycznia 2028 r., a jego harmonogram zostanie ustalony przez ministra transportu. Po upływie terminu określonego przez ministra, stare dokumenty stracą ważność. Konsekwencją upływu terminu ważności prawa jazdy jest wydanie decyzji administracyjnej o jego zatrzymaniu. Jeżeli od dnia zatrzymania prawa jazdy upłynie rok, kierowca odzyska dokument dopiero po zdaniu egzaminu kontrolnego sprawdzającego kwalifikacje.
Obowiązek wymiany dokumentu może powstać wcześniej, jeżeli pojawi się konieczność zmiany danych w nim zawartych. Wydanie wtórnika prawa jazdy wymaga złożenia wniosku, uiszczenia opłat, fotografii oraz kserokopii posiadanego prawa jazdy.
Nowe przepisy są niejednoznaczne w odniesieniu do uprawnień wydanych pod rządami starej ustawy. Pojawia się wątpliwość, czy z chwilą wymiany starego dokumenty na nowy, uprawnienie do kierowania pojazdem uzyskane pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów traci swój bezterminowy charakter. Kontrowersyjny art. 124 ust. 6 Ustawy o kierujących pojazdami stanowi, że stare dokumenty zachowują ważność w okresie, na jaki zostały wydane, nie dłużej niż do terminu wymiany określonego w harmonogramie ustalonym przez ministra. Istnieje ryzyko, że w razie przyjęcia niekorzystnej dla kierowców interpretacji, zasada wydawania uprawnień na czas określony będzie obowiązywać wszystkich kierowców, niezależnie od tego kiedy uzyskali swoje uprawnienia.
Niejasne przepisy ustawy zostały zaskarżone do Trybunału Konstytucyjnego. W skardze złożonej w dniu 7 marca 2013 r. podniesiono zarzuty naruszenia zasady ochrony praw nabytych oraz zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Po rozpatrzeniu skargi przez Trybunał Konstytucyjny okaże się, czy posiadacze bezterminowego prawa jazdy zachowają swoje dotychczasowe prawa.
Autor: adwokat Krzysztof Barnat
* DOŁĄCZ DO NAS NA FACEBOOKU * tb, moto.wp.pl