Patrząc na ofertę handlową Skody dostrzec możemy tajemniczą nazwę wyposażenia „Laurin & Klement”. Znając pakiety wyposażeniowe „Roland Garros” w Peugeotach, czy wersje „Rolling Stones”, albo „Pink Floyd” w samochodach VW, charakterystyczna nazwa Laurin & Klement specjalnie nie dziwi. Tyle tylko, że w Skodzie jest ona hołdem oddanym pionierom czeskiej motoryzacji...
(fot. zdjęcie producenta) Koniec dziewiętnastego wieku to czas gdy wystarczyło nieco wiedzy, inwencji twórczej, zapału i zamiłowania do majsterkowania, aby stworzyć coś - jak na ówczesne czasy - innowacyjnego. Takim przełomem był wyjazd zbudowanym własnoręcznie samochodem pod stromą ulicę Lèpic (tak zaczęła się historia firmy Renault)
, czy przekształcanie zakładów produkujących maszyny do szycia (Opel)
lub młynki do kawy (Peugeot) w firmy początkowo oferujące rowery, a później samochody.
Także czeska motoryzacja zaczęła się nietypowo. Swój początek zawdzięcza bowiem odrobinie szczęścia i spotkaniu dwóch fascynatów bicykli: Vaclava Klementa i Vaclava Laurina. Ten pierwszy był księgarzem, który w roku 1895 nabył niemiecki bicykl „Germania VI”. Niestety, kiepska jakość roweru zmusiła mającego smykałkę do zagadnień technicznych Klementa do licznych przeróbek, a w efekcie do zaprojektowania własnej konstrukcji. Z projektem tym Klement zwrócił się do firmy zajmującej się produkcją i sprzedażą bicykli, prowadzonej przez Vaclava Laurina. Między obydwoma panami szybko nawiązała się nić sympatii i stwierdzili, że połączenie zapału i zmysłu technicznego może zaowocować realnymi zyskami.
(fot. zdjęcie producenta) Stworzyli więc spółkę, która zajmowała się wytwarzaniem rowerów „Slavia” w fabryce w Mlada Boleslav. Cechował ich zapał i chęć wprowadzania innowacji, a każdą nowość techniczną natychmiast wprowadzano do produkcji. Efektem tego były zwycięstwa w wielu wyścigach cyklistów. Właśnie opracowując kolejne udoskonalenia, panowie wpadli na pomysł zastosowania silnika spalinowego do napędzania roweru. Można przyjąć, że stworzony w roku 1898 rower z silnikiem był pierwszym nowoczesnym motocyklem. Swe zdolności motocykl marki Laurin & Klement pokazał w roku 1901. Wtedy to prowadzony przez Narcisa Podsednicka motocykl wystartował w wyścigu szosowym Paryż-Berlin i wygrał z ogromną przewagą. Jednak sędziowie wietrząc w tej nieprawdopodobnej przewadze podstęp...
zdyskwalifikowali zawodnika.
Jednakże wieść o genialnych i trwałych konstrukcjach docierała do coraz większej rzeszy klientów. W efekcie zaczęły napływać zamówienia z całej Europy. Panowie Laurin i Klement w roku 1905 rozpoczęli zaś pracę nad kolejnym pomysłem. Tym razem był to czterokołowy pojazd - „Voiturette Laurin & Klement”. Dobra pozycja na rynku rowerów i motocykli była oczywistą „wejściówką” do świata automobilizmu, a ponieważ zamówienia spływały szybciej niż pozwalały na to możliwości finansowe, postanowiono poszukać kapitału. W tym celu w roku 1907 powołano spółkę akcyjną.
(fot. zdjęcie producenta) Wraz z wejściem do świata automobilizmu rozpoczyna się pasmo sukcesów sprawiające, że firma Laurent & Klement stała się tak sławna jak Mercedes czy Rolls Royce. Doświadczenia zdobyte przy produkcji innych urządzeń mechanicznych zaowocowały tym, że samochody L&K dystansowały konkurentów jakością i precyzją wykonania, a dodatkowo panowie Laurin i Klement nadal pracowali nad innowacjami technicznymi. W efekcie nowych rozwiązań już jesienią 1906 inżynier Emil Reler wygrywa Golden Automobile Wreath (złoty wieniec) jadąc Voiturette na torze Niemieckiego Auto Klubu. Rok później na rynek wchodzi - odnoszący kolejne sukcesy - czterocylindrowy model L&K F o mocy 21KM, którego zbudowano łącznie 371 egzemplarzy.
* TUTAJ ZOBACZYSZ JAK EWOLUOWAŁO LOGO SKODY * Dzięki założeniu spółki akcyjnej i napływie kapitału firma mogła sobie pozwolić na ściągnięcie najlepszych konstruktorów, techników, kierowców, sportowców - a tym samym budowę swojego wizerunku.
(fot. zdjęcie producenta) W fabrykach L&K (przede wszystkim w głównej siedzibie w Mlada Boleslav) powstawały samochody sportowe, czy wręcz wyścigowe, ale także luksusowe i reprezentacyjne oraz użytkowe, militarne i rolnicze. W roku 1908 rajdowa wersja L&K F wygrywa w kategorii generalnej w rajdzie Semmering. Na początku 1911 genialni twórcy znowu zaskoczyli świat prezentując silnik z ośmioma cylindrami (silnik FF, który powstał z połączenia dwóch czterocylindrowych silników modelu F, zbudowano tylko w dwóch egzemplarzach). Rok później firma L&K wykupiła fabrykę RAF (Reichenberger Automobilfabrik) w Libercu. Dzięki temu otrzymała - jako jedna z zaledwie czterech na świecie (obok legendarnej Minervy z Belgii, Panharda z Francji i niemieckiego Mercedesa) - licencję na montowanie silników systemu Knight.
Spółka Laurin & Klement stawała się poważnym graczem światowym. Jej produkty, które motoryzowały europejskie i wielkorosyjskie monarchie, jeździły też na cesarskich dworach Japonii Chin.
Przed wybuchem I wojny światowej zakłady L&K stanowiły także potęgę w dziedzinie produkcji zbrojeniowej. Wytwarzały m.in. znakomite granaty artyleryjskie. W czasie wojny produkowały wyłącznie na potrzeby armii austro-węgierskiej, nie zaprzestając jednak montowania samochodów. Jednak teraz z większym naciskiem na transport ciężarowy.
(fot. zdjęcie producenta) W roku 1925, gdy świat opanowywał kryzys gospodarczy, akcjonariusze L&K wyrazili zgodę na fuzję z drugą największą czechosłowacką spółką: Škodą założoną w Pilznie przez inżyniera Emila Škodę. W efekcie w roku 1926, podczas Międzynarodowej Wystawy Samochodowej w Pradze, fabryka Samochodów z Mladá Boleslav zostaje przedstawiona publiczności pod nową nazwą - Škoda.
* TUTAJ ZOBACZYSZ JAK EWOLUOWAŁO LOGO SKODY * Pomimo zmiany nazwy firmy z Laurin & Klement na Škoda, twórcy - Vaclav Laurin i Vaclav Klement - nadal pełnili swoje funkcje w nowej spółce. Dlatego też można powiedzieć, że Škoda w pełni kontynuuje dzieło stworzone rozpoczęte przez tych wspaniałych założycieli.
Bogusław Korzeniowski
sj/mw/mw