Zwierciadło czasu
Dla osób, w żyłach których zamiast krwi płynie benzyna, samochody mające dwadzieścia, pięćdziesiąt, czy sto lat są tym samym, czym dla miłośników sztuki obrazy Leonarda da Vinci albo Rembrandt’a. Nieco inaczej samochody postrzegają ekolodzy. Widzą w nich diabelski wynalazek, jedynie niszczący przyrodę. Jednakże nawet najwięksi fascynaci ekologii, muszą przyznać, że motoryzacja była wyznacznikiem historii XX wieku.
W muzeum BMW na powierzchni 5000 m kw. zaprezentowano 125 eksponatów, mających uświadomić rozwój firmy w ciągu 90 lat istnienia. Historię marki i niemieckiej motoryzacji możemy odsłuchać na specjalnym urządzeniu, wyglądającym jak telefon komórkowy.
W Monachium na początku XX wieku nie było przemysłu motoryzacyjnego. Były za to dwie firmy, zajmujące się produkcją silników lotniczych. Jedna założona przez Gustawa Otto (jego ojciec opracował termodynamiczne zasady pracy silnika czterosuwowego) Bayerische Flugzeugwerke. Druga zaś przez Karola Rappa - Rapp Motoren Werke. W roku 1917 ta druga zmieniła nazwę na Bayerische Motoren Werke GmbH i swym znakiem firmowym uczyniła biało-niebieską szachownicę, symbolizująca kręcące się śmigło samolotu. Po Pierwszej Wojnie Światowej, na mocy traktatu wersalskiego Niemcy nie mogły produkować sprzętu lotniczego i firmy podupadły.
Przełomem był rok 1922, gdy wiedeński bankier wykupił ich udziały i połączył w całość. Szefem biura konstrukcyjnego uczynił dotychczasowego konstruktora BMW Maxa Friza, a ten w przeciągu kilku tygodni stworzył ze współpracownikami pierwszy hit rynkowy - motocykl BMW R 32. Miał on dwururową ramę, silnik o przeciwsobnym układzie cylindrów i napęd przekazywany na koło nie łańcuchem, ale wałem z przegubami kardana (motocykle BMW używają wałów napędowych do dzisiaj).
Dziesięć lat po zakończeniu wojny gdy Heinrich Erhardt (pionier motoryzacji z Eisenach) popadł w problemy finansowe, a produkowane od 1904 modele „Dixi” nie znajdywały już wielu nabywców, zarząd BMW zdecydował się na zakup prawa własności i produkcję modelu BMW Dixi (1928-1932). Po czterech latach konstruktorzy BMW opracowali nowy model - 3/20. Stale budowano i udoskonalano silniki, a największym wydarzeniem była prezentacja w 1936 modelu BMW 328, najszybszego seryjnego samochodu w swojej klasie.
Im bliższy był początek kolejnej wielkiej wojny, tym większe znaczenie w produkcji zakładów BMW miały zamówienia rządowe. Produkowano m.in. silnik odrzutowy, znany z samolotów Heinkel He162 i Messerschmitt Me262 .To też przyczyniło się do zniszczenia zakładów w Monachium (zbombardowane przez aliantów), a na mocy traktatów podpisanych przez Rosję, USA i Wielką Brytanię, Eisenach ujęto w rosyjskiej strefie okupacyjnej i wszystkie maszyny przepadły.
Latem 1947 r. BMW ponownie zaistniało na rynku motoryzacji i ponownie za sprawą motocykla. Trwały jednak prace nad budową tanich samochodów i podpisano umowę licencyjną z włoską wytwórnią ISO, na produkcję jednego z najdziwniejszych samochodów - BMW Isetta. Oryginalność pojazdu to jednobryłowa karoseria o dużej podstawie i małym dachu (zwęża się, jak stożek) oraz duże drzwi, będące równocześnie przednią częścią samochodu. Pojazd wyposażano w silniki stosowane w motocyklach, o pojemności 250 ccm lub 300 ccm (wersja produkowana do 1962). Produkowano także w latach 1957- 1960 wersję Isetta 600, w którym dodano tylną ławkę i zwiększono liczbę drzwi o boczne.
Kolejnym przełomem nie tylko w historii firmy, ale również w historii motoryzacji był rok 1962. Po raz pierwszy wprowadzono wówczas do produkcji model łączący zalety małego, komfortowego samochodu i modeli sportowych. Nazwano go BMW 1500, a cyfra użyta w nazwie oznaczała jednostkę napędową w jaką pojazd został wyposażony. Potem były na rynku 1600, 1800 i 2000, a w roku 1966 samochody dwudrzwiowe, oznaczone na końcu symbolu cyfrą 2 (BMW 1602, 1802, 2002).
W lata siedemdziesiąte firma weszła, produkując cztery podstawowe modele. Były to mała czterodrzwiowa limuzyna serii BMW 1500 (produkowana do 1972), dwudrzwiowa wersja tej samej serii (produkowana do 1977), duża prestiżowa BMW 2800 (produkowana do 1977) i samochód coupe, zbudowany na podstawie tego ostatniego (produkcja do roku 1975).
W roku 1972 rozpoczęła się historia, trwająca do dnia dzisiejszego. Do sprzedaży trafił model, spełniający zalety komfortowej limuzyny, ale mniejszy i znacznie tańszy - BMW serii 5. Kolejnym etapem był rok 1975, gdy na drogi wyjechały samochody 318 i 320, które miały zastąpić modele serii 2 i luksusowe sportowe Coupe serii 600. W kwietniu 1977 zaprezentowano kolejny model, który otrzymał oznaczenie 7 i do dzisiaj jest uosobieniem luksusu. Tym samym, w roku 1977 zakończono proces formowania palety samochodów, która miała przetrwać następne trzy dekady.
Z całą pewnością w muzeach techniki przybędzie nowych eksponatów. Nie będą to oczywiście zabytkowe samochody, czy używane na początku XX wieku motocykle. Za kilkadziesiąt lat z takim samym zainteresowaniem, jak my teraz oglądamy hybrydy, czy modele o superlekkich konstrukcjach, nasze dzieci będą patrzyły na poduszkowce zasilane paliwem rakietowym. To bowiem, co dla nas jest futurystyczną nowością, dla naszych dzieci będzie codziennością, a to czym obecnie jeździmy, będzie już zapewne zabytkiem.
Bogusław Korzeniowski