Zatrzymanie prawa jazdy: kto i w jakiej sytuacji może to zrobić i czy możemy się odwołać?
| [
]( http://www.gumula-kubicka.pl/ ) |
| --- | *Przyczyn zatrzymania prawa jazdy może być wiele. Prawo o ruchu drogowym przewiduje szereg okoliczności, w których policjant ma prawo zdecydować się na taki krok. *
Sytuacja taka ma miejsce, kiedy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że kierowca znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo innego podobnie działającego środka, na przykład narkotyku. Jeżeli podejrzenia się potwierdzą, kierowcę czeka najprawdopodobniej sprawa w sądzie, który może orzec zakaz prowadzenia pojazdów.
Zatrzymanie prawa jazdy może być związane z przekroczeniem przez kierowcę przewidzianego limitu punktów karnych. Wynosi on 24 punkty, a dla tzw. „młodych kierowców”, czyli do roku od wydania po raz pierwszy prawa jazdy - 20. Ci ostatni muszą się również liczyć z tym, że prawo jazdy zostanie im zatrzymane, jeśli w ciągu 2 lat od dnia jego wydania po raz pierwsz, popełni on przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub trzy wykroczenia określone szczegółowo w Kodeksie Wykroczeń. Chodzi między innymi o prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu, środków odurzających, a także sytuacji przekroczenia prędkości o ponad 30 km/h. Warto wiedzieć, że przywołany zapis dotyczący „młodych kierowców” miał stracić moc z dniem 4 stycznia 2016 r., jednak zgodnie z ostatnio uchwaloną przez Sejm nowelizacją, przestanie obowiązywać dopiero w 2017 r.
Prawo jazdy może zostać także zatrzymane z przyczyn związanych z samym dokumentem. Stanie się tak, kiedy jest on zniszczony w takim stopniu, że jest nieczytelny albo kiedy policjant będzie podejrzewał, że dokument jest przerobiony bądź podrobiony, a także gdy upłynął termin jego ważności. Warto pamiętać, że policjant zatrzyma prawo jazdy także wtedy, gdy wobec kierującego zostało już wydane postanowienie lub decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy, kiedy został orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów albo wydano decyzję o cofnięciu uprawnień, ale kierowca z jakichś przyczyn dokumentu jeszcze nie zwrócił.
Stosunkowo nową regulacją, wprowadzoną w 2015 r., jest możliwość zatrzymania prawa jazdy w przypadku nieposiadania przez kierującego zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym z wynikiem pozytywnym w zakresie wyposażenia pojazdu w blokadę alkoholową. Oczywiście dotyczy to kierowców, którym ograniczone zostały uprawnienia do kierowania pojazdem i mogą oni prowadzić wyłącznie samochód wyposażony w taką blokadę.
Należy pamiętać, że policjant może zatrzymać prawo jazdy również w każdym przypadku, kiedy poweźmie uzasadnione podejrzenie, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów.
(fot. Policja) Największym zainteresowaniem cieszą się ostatnio przepisy przewidujące możliwość zatrzymania prawa jazdy w przypadku kierowania na obszarze zabudowanym pojazdem z prędkością przekraczającą o więcej niż 50 km/h tę dopuszczalną albo w przypadku przewożenia zbyt dużej liczby pasażerów. W sytuacji przekroczenia prędkości na obszarze zabudowanym policjant po zatrzymaniu prawa jazdy przekazuje je staroście. To on wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu dokumentu na okres 3 miesięcy. Warto zauważyć, że jeżeli nie został on wcześniej fizycznie odebrany przez policjanta, bo nie mieliśmy go przy sobie, wtedy zostaniemy zobowiązani, również przez starostę, do jego zwrotu. W takim wypadku okres 3 miesięcy będzie liczył się od momentu dostarczenia dokumentu. Jeżeli osoba będzie kierowała pojazdem pomimo wydania decyzji administracyjnej o zatrzymaniu prawa jazdy, starosta wyda decyzję administracyjną o przedłużeniu tego okresu do 6 miesięcy.
Należy pamiętać, że dokonując zatrzymania prawa jazdy, policjant jest obowiązany wydać pokwitowanie, które uprawnia do kierowania pojazdem jeszcze w ciągu 24 godzin od jego zatrzymania z powodu przekroczenia prędkości o 50 km/h w terenie zabudowanym. Po upływie tego czasu nie możemy już usiąść za kierownicą. Jeśli się okaże, że kierowca prowadził pojazd pomimo zatrzymania dokumentu, jeszcze przed wydaniem decyzji przez starostę, wtedy od razu decyzja wydawana jest na okres 6 miesięcy.
Od decyzji starosty przysługuje nam odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Termin na jego złożenie biegnie od dnia doręczenia decyzji urzędnika i wynosi 14 dni. Złożenie odwołania w tym wypadku nie powoduje jednak wstrzymania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy, zgodnie bowiem z art 102 ust. 1c ustawy o kierujących pojazdami (Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, Dz.U. 2011 nr 30 poz. 151 z późn. zm.) starosta, wydając decyzję, nadaje jej tzw. rygor natychmiastowej wykonalności. W praktyce oznacza to, że nie możemy kierować pojazdem nawet wtedy, gdy taką decyzję zaskarżyliśmy.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze powinno sprawę rozpoznać nie później niż w ciągu miesiąca od daty otrzymania odwołania. Warto jednak pamiętać, że jest to termin wyłącznie instrukcyjny i w praktyce może się zdarzyć, że rozpatrzenie będzie trwało dłużej. W razie nieprzychylnej decyzji, służy nam kolejny środek odwoławczy w postaci skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Składa się ją w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpisu orzeczenia wydanego przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze wraz z uzasadnieniem.
Ponieważ okres zatrzymania prawa jazdy liczy się od dnia jego faktycznego zatrzymania (odebrania dokumentu prawa jazdy), w praktyce najczęściej okazuje się, że okres 3 miesięcy upłynie zanim prawidłowość decyzji starosty zostanie potwierdzona. Wskazane jest z tego względu zastanowienie się czy w ogóle warto składać odwołanie od decyzji. Postępowanie odwoławcze może trwać bowiem dłużej niż 3 miesiące. Oczywiście składamy je, jeżeli uważamy, że decyzja została wydana w sposób nieprawidłowy i zależy nam na udowodnieniu swoich racji.
Jeżeli zatrzymanie prawa jazdy ostatecznie okaże się niezgodne z prawem, możemy próbować dochodzić odszkodowania przed sądem cywilnym. Zgodnie z art. 417 Kodeksu Cywilnego za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Przed sądem będziemy zobowiązani zatem wykazać, jakie działanie było bezprawne, oraz że na skutek tego działania ponieśliśmy szkodę, a także określić wysokość tej szkody. W przypadku kierowców zawodowych szkodą taką mogą być na przykład utracone zarobki, jakich na skutek zatrzymania prawa jazdy nie mogli osiągnąć.