TK: dalszy ciąg rozprawy ws. noweli ustawy o drogach publicznych - 26 maja

Trybunał Konstytucyjny przerwał w środę rozprawę ws. nowelizacji ustawy o drogach publicznych, która zakłada m.in. przekazywanie przez województwa innym samorządom zarządu nad drogami. Rozpatrywanie tej sprawy TK ma kontynuować 26 maja.

Trybunał Konstytucyjny (TK) rozpatrywał w środę wniosek prezydenta Bronisława Komorowskiego dotyczący nowelizacji ustawy o drogach publicznych w trybie kontroli prewencyjnej. TK rozpatrywał wniosek w pełnym składzie.

Na rozprawie sędziowie wysłuchali stanowisk przedstawicieli prezydenta, prokuratora generalnego oraz przedstawicieli Sejmu. Swoje stanowisko na prośbę sędziów TK przedstawili również przedstawiciele Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, Najwyższej Izby Kontroli, Związku Powiatów Polskich, Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej oraz Ministerstwa Finansów.

Nowelizacja ustawy o drogach publicznych przewiduje m.in., że dawne drogi krajowe zastępowane przez drogi ekspresowe czy obwodnice nie będą otrzymywać jak dotychczas kategorii drogi gminnej, a będą zaliczane do dróg wojewódzkich.

Kwestionowane przez prezydenta przepisy dotyczą regulacji pozwalających samorządom województw na przekazywanie samorządom innych szczebli zarządu na istniejącymi odcinkami dróg, zastępowanymi nowymi trasami.

Prezydent wskazał we wniosku, że zgodnie z art. 16 ust. 2 konstytucji samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej, a przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jak zaznaczono, konstytucja stanowi, że zakres zadań powierzonych samorządowi terytorialnemu określają ustawy. Warunku tego nie spełnia kwestionowana regulacja, bowiem o zakresie zadań powiatu rozstrzygać ma sejmik województwa, a o zakresie zadań gminy - rada powiatu.

W obowiązujących jeszcze przepisach sprawę przekazywania gminom dawnych dróg krajowych reguluje art. 10 ust. 5 ustawy o drogach publicznych. Przepis ten, wprowadzony do ustawy o drogach publicznych w 2003 r., miał na celu automatyczne ustawowe rozstrzyganie kwestii spornych po oddaniu do użytku nowych dróg krajowych. Budzi jednak sprzeciw władz gmin, ponieważ utrzymanie dawnych dróg wojewódzkich przekracza często ich możliwości finansowe. Problem narasta wraz z liczbą odcinków nowych dróg przekazywanych do eksploatacji.

Przepisy znowelizowanej w 2013 r. ustawy zakładają, że z chwilą oddania do użytku nowego odcinka drogi, stara droga będzie zyskiwała kategorię drogi wojewódzkiej. W ten sposób to marszałek województwa będzie gospodarzem sieci drogowej w swoim regionie. Ustawa przewiduje także mechanizm obniżenia kategorii tras do dróg powiatowych lub gminnych.

Nowela odnosi się także do dróg, które zostały zaliczone do kategorii drogi gminnej na mocy art. 10 ust. 5, czyli mniej więcej od 2003 r. Przepisy ustawy przewidują, że w ciągu 90 dni od dnia wejścia w życie ustawy, rada gminy będzie mogła podjąć uchwałę pozbawiającą drogę tej kategorii. Odcinek, który zostanie pozbawiony przez radę gminy kategorii drogi gminnej, z mocy ustawy staje się drogą wojewódzką.