Słowo, którego boją się wszyscy kierowcy: nagar
Silnik jest sercem samochodu. To nie tylko źródło jego napędu, ale też zwykle najdroższa część w całej, skomplikowanej maszynie. Nic dziwnego, że zależy nam na tym, by był w dobrej kondycji. Koszmarem każdego kierowcy jest nagar. Czym jest, jak powstaje i co może temu zapobiegać?
Nagar to osad na wewnętrznych częściach silnika, który powstaje wskutek koksowania się niedopalonych cząstek paliwa i oleju. Najszybciej tworzy się on w przypadku starszych jednostek napędowych. Istniejący tam problem ze szczelnością pomiędzy tłokami a powierzchniami cylindrów sprawia, że do komory spalania przedostaje się odrobina oleju silnikowego. Ulega on spaleniu, ale nie wszystkie pozostałości tego procesu uchodzą zaworami wylotowymi. Część osadza się na ścianach cylindrów, denku tłoka czy – w przypadku motorów benzynowych – na świecy zapłonowej. Nagar to nie tylko problem występujący w komorze spalania. Poprzez mikropęknięcia w pierścieniach tłokowych jego cząstki mogą dostawać się w pozostałe rejony wnętrza silnika.
Na łatwiejsze gromadzenie się nagaru wpływ może mieć również rodzaj zasilania silnika. Te z bezpośrednim wtryskiem paliwa są bardziej podatne na powstawanie nagaru. Duże znaczenie ma również samo paliwo. Dziś na stacjach kupujemy coś więcej niż tylko produkt pochodzący z przetworzenia ropy naftowej. Do paliwa dodawany jest szereg uszlachetniaczy. Niestety te odpowiedzialne za redukowanie spalania stukowego mogą przyczyniać się do szybszego powstawania nagaru. Jaki wpływ ma on na silnik?
Nagar to straty
Warstwa nagaru powoduje spadek efektywności silnika. W grę może wchodzić nawet dziesięcioprocentowy spadek mocy. Nagar odpowiedzialny jest również za szybsze zużycie jego podzespołów. Mowa tu nie tylko o rysowaniu przez cząstki nagaru powierzchni cylindrów, ale też o awariach osprzętu. W zdecydowanej większości silników z doładowaniem turbina chłodzona jest olejem. Ciecz dostarczana jest do podzespołu cienkimi kanalikami, jeśli zostaną one przytkane, chłodzenie turbiny może okazać się niewystarczające, a sam element szybko odmówić dalszej współpracy.
Nagar może też wpływać na pogorszenie sprawności działania zaworu EGR, katalizatora i filtra cząstek stałych. Wymiana na nowy każdego z tych elementów może wynieść nas kilka tysięcy złotych. Koszty napraw, które wymusi na nas nagar, mogą być więc ogromne. Warto zatem z nim walczyć.
Na przekór nagarowi
Zjawiska powstawania nagaru nie można zupełnie wyeliminować. Jesteśmy jednak w stanie je ograniczać, a także zmniejszać negatywne skutki tego procesu. Ważne jest zapewnienie silnikowi wysokiej jakości paliwa. Odpowiednio zbalansowana zawartość dobrze dobranych dodatków uszlachetniających zmniejsza skalę powstawania nagaru. Znaczenie ma również jego czystość.
Podobnie jest w przypadku oleju silnikowego. Im bardziej krystaliczny jest olej bazowy, z którego stworzono dany produkt, tym lepiej. Kiedy olej, czemu nie jesteśmy w stanie zapobiec, w śladowych ilościach będzie przedostawał się do komory spalania, mniejsza ilość zanieczyszczeń przełoży się niższą skłonność do powstawania nagaru. W końcu to właśnie pozostałości po ich spaleniu osadzają się na wewnętrznych powierzchniach silnika.
Nie tylko nagar
Nagar nie jest jedynym problemem, z którym mierzyć muszą się właściciele samochodów. W wyniku pracy oleju w wysokiej temperaturze oraz znikomego, ale niemożliwego do wykorzenienia przedostawania się gazów powstających podczas spalania za tłoki, tworzy się szlam. Co można z nim zrobić? Najbardziej radykalnym środkiem jest oczywiście mechaniczne czyszczenie wnętrza jednostki napędowej wykonane w odpowiednio wykwalifikowanym warsztacie. Zjawisko to może jednak na własną rękę ograniczać każdy kierowca. Ogromne znaczenie mają w tym zakresie dodatki uszlachetniające do oleju silnikowego.
W nowoczesnym produkcie najwyższej jakości mogą one stanowić nawet 20 procent objętości cieczy. Wśród nich znajdują się detergenty, które czyszczą silnik i neutralizują kwaśne w odczynie pozostałości po procesie spalania, mogące powodować korozję. Środki dyspersyjne usuwają sadzę i szlam, a następnie wiążą je w postaci zawiesiny. Dzięki temu nie powstają blokady, utrudniające smarowanie poszczególnych elementów silnika.
Nie warto oszczędzać na oleju. Dobry środek smarny to nie tylko mniejsze opory pracy silnika, ale też czystsze jego wnętrze oraz mniejsze zagrożenie awarią jednostki napędowej lub jej osprzętu.