Skoda Sagitta: prototyp "malucha dla ludu" sprzed 80 lat
Mija 80 lat od prezentacji prototypu tzw. Skody Sagitta, która miała być małym "samochodem dla ludu". Pojazd, choć dość nowatorski jak na swoje czasy, nigdy nie doczekał się produkcji seryjnej.
Odnowioną paletę modelową Skody otwierał w roku 1933 model 420 Standard, napędzany 1-litrowym silnikiem o mocy 20 KM. W kolejnym sezonie ofertę poszerzono jeszcze nieco w dół, prezentując odmianę 418. Ta dysponowała silnikiem o objętości 0,9 litra i mocy 18 KM oraz mniejszym i lżejszym nadwoziem. Dość nieprzewidzianie, także dla samego producenta, "osiemnastka" znalazła największe uznanie odbiorców w odmianach użytkowych, jako maleńki furgon bądź pojazd skrzyniowy. Najprawdopodobniej przyczyną takiego stanu rzeczy była równoległa do rynkowego debiutu 418-tki, pierwsza istotna modyfikacja modelu 420, nazwanego odtąd oficjalnie Popularem. Wzmocnione podwozie, opcjonalny mechanizm różnicowy osi napędzanej i 22 KM mocy, przy symbolicznej różnicy ceny, ułatwiały nabywcom podejmowanie decyzji. Po zakończeniu produkcji małego, konkurencyjnego samochodu Aero 662, stało się jasne, że w ofercie producenta jest miejsce na pojazd pozycjonowany poniżej Populara 420, jednak niekoniecznie będący tańszym wykonaniem jego
koncepcji konstrukcyjnej.
W ten sposób, jeszcze w 1934 r., rumieńców nabrały działania związane z projektem 215, tkwiącym swymi zarysami jeszcze w poprzednim sezonie. Przypominając ówczesną nomenklaturę nazewnictwa marki, pierwsza cyfra z oznaczenia modelu odnosiła się do liczby cylindrów silnika, a dwie kolejne określały moc wyrażoną w koniach mechanicznych. Nowa, mała Skoda miała zatem otrzymać silnik dwucylindrowy o mocy około 15 KM. Podwozie z centralną rurą nośną postanowiono zachować, możliwie korygując jego masę i zmniejszając rozstaw osi do 2100 mm. Zwartą skrzynię biegów umieszczono w zespole osi tylnej wraz z przekładnią główną. Największe novum stanowił jednak silnik – czterosuwowy, widlasty dwucylindrowiec, chłodzony powietrzem przez wiatrak wentylatora. Tak skomponowany układ napędowy zajmował symboliczną ilość miejsca, rysowały się zatem szanse stworzenia całkiem obszernego pojazdu o długości całkowitej nieprzekraczającej 3400 mm (obecna Skoda Citigo mierzy 3 563 mm). Pierwsze szkice powstały wiosną 1935 roku.
(fot. Materiały prasowe) Pierwsze, funkcjonujące prototypy tzw. ludowego samochodu, nazwanego z czasem Sagitta, zbudowano w roku 1936. Do 1938 r. powstało ich łącznie najprawdopodobniej siedem – w różnych odmianach nadwoziowych. Jak to pojazdy próbne, różniły się także pomiędzy sobą m.in. kształtem wykroju drzwi czy też błotników tylnych. Podstawowym wariantem miał być dwudrzwiowy, czteromiejscowy Tudor, zaś atrakcyjne uzupełnienie oferty stanowić miały odmiany coupe z układem siedzeń 2+2 oraz kabriolet z analogicznie konfigurowanym wnętrzem. Co ciekawe, wśród pojazdów badawczych najwięcej powstało odmian coupe – i właśnie taka zachowała się do dziś, stanowiąc punkt zbiorów muzeum marki. Od ostatniego z właścicieli została odkupiona w 1973 r., rozległa i trwająca kilkanaście miesięcy renowacja przebiegała natomiast w latach 2008-2009.
Projekt Sagitta otrzymał wewnętrzne oznaczenie Typ 911. Mimo bardzo obiecujących wyników prób drogowych prototypów – zwłaszcza w obszarach właściwości jezdnych i ekonomiki eksploatacji, ostatecznie nie wszedł do produkcji seryjnej. Nie oznaczało to jednak wstrzymania prac nad pojazdem otwierającym ofertę marki, zwłaszcza w okolicznościach nieustannej modyfikacji modelu Popular, skutkujących zwiększaniem jego rozmiarów i parametrów eksploatacyjnych. Planowane miejsce Sagitty zajął w ofercie marki Popular 995 Typ 937, nazywany potocznie "Liduską". 3,8-metrowy pojazd otrzymał chłodzony cieczą, czterocylindrowy silnik o mocy 22 KM i w latach 1938-42, a następnie 1946, wyprodukowano go w liczbie 1478 egzemplarzy.
Prototypy Sagitty sprzedano klientom indywidualnym – minimum dwa stały się własnością pracowników fabryki w Mladej Boleslav. W większości były użytkowane do późnych lat 60. XX wieku.
Źródło: Skoda
ll/Wirtualna Polska