Olejowe kody

Olej silnikowy to z pozoru mało skomplikowana substancja. W rzeczywistości, każdy z kierowców powinien sobie zdawać sprawę z faktu, że to jeden z najistotniejszych elementów samochodu.

Owszem , dopóki nic się nie dzieje, to on po prostu jest, pracuje i nie ma sobie czym zawracać głowy. Faktycznie, dbając o podstawowe zasady eksploatacji, mamy gwarancję, że wszystko będzie funkcjonowało bez zarzutu. Jednak dla własnego komfortu warto trochę poznać ten „układ krwionośny” auta, wiedzieć, co w nim krąży i co może mu pomóc, a co wręcz przeciwnie.

Zalecenia producenta samochodu
Każdy silnik spalinowy potrzebuje oleju do pracy. Dzięki niemu możliwe jest jego prawidłowe działanie, chroni on elementy ruchome przed zużyciem oraz aktywnie usuwa szkodliwe zanieczyszczenia powstające podczas pracy. O właściwy dobór oleju i smarów do danej jednostki napędowej dba przede wszystkim producent. To zgodnie z jego warunkami i wymaganiami tworzony jest odpowiedni produkt, tak aby najlepiej chronił jednostkę napędową.

Ekstremalnym przypadkiem, ale także poligonem doświadczalnym dla firm petrochemicznych, są silniki wyczynowe, wykorzystywane w sporcie. Tu, w zależności od potrzeb, czasu pracy, a nawet warunków pogodowych dobiera się środki smarne o optymalnych parametrach. Ale my zajmiemy się najpierw tym, co można kupić w sklepie czy serwisie i wykorzystać w samochodach jeżdżących na co dzień po ulicach.

Co oznaczają parametry SAE na olejach silnikowych i czy ważne jest, aby olej spełniał wymagania producenta samochodu?

Etykiety
Pierwszą informacją, jaką dostrzeżemy na etykiecie, będzie logo producenta oleju. Jest to o tyle istotne, że wiele firm samochodowych zaleca do swoich aut oleje konkretnej marki. Wynika to nie tylko ze względów marketingowych, ale także z technologicznych, bowiem właśnie ci producenci przygotowują środki smarne do pierwszego „zalania” samochodów na taśmie produkcyjnej. W przypadku koncernu Shell mamy do czynienia z całym wachlarzem marek samochodowych zalecających właśnie jego produkty do swoich aut. Począwszy od stricte sportowych Ferrari (współpraca w wyścigach Formuły 1), Porsche oraz Maserati, poprzez BMW, Mercedesa, Volkswagena, Fiata czy Hyundaia (z którym współpracuje także w Rajdowych Mistrzostwach Świata WRC), aż po motocykle Ducati (i wspólny udział w Motocyklowych Mistrzostwach Świata MotoGP)
.

Kolejną niezwykle istotną informacją jest klasa lepkości (wg. SAE – Society of Automotive Engineers), która określa zakres temperatur, w jakim olej zachowuje swoje parametry podczas pracy. Według niej wyróżnia się sześć klas olejów letnich i tyle samo olejów zimowych. Obecnie jednak najczęściej mamy do czynienia z olejami wielosezonowymi, opisywanymi przez dwie wartości przedzielone myślnikiem, np. "5W-40". Są to oleje najlepiej sprawujące się w nowoczesnych jednostkach napędowych. Pierwsza cyfra jest wyznacznikiem najniższego, dopuszczalnego zakresu temperatury w warunkach zimowych (W - winter), informując o maksymalnej wartości lepkości dynamicznej w temperaturach ujemnych tzw. temperaturę pompowalności. Druga liczba określa te parametry dla maksymalnych temperatur.

Rodzaje oleju
Etykieta dostarcza także informacji na temat rodzaju oleju.
W przemyśle motoryzacyjnym wykorzystywane są dwa podstawowe rodzaje olejów bazowych: mineralne i w pełni syntetyczne. Oleje silnikowe określane jako „częściowo syntetyczne”, „półsyntetyczne” lub bazujące na „technologii syntetycznej” zawierają mieszankę tych dwóch rodzajów. O wyborze zastosowanego oleju także decyduje producent samochodu, aczkolwiek możliwe jest „przejście” z jednego rodzaju na drugi, jednak nie jest to zabieg zalecany. Shell wytwarza swoje środki smarne przede wszystkim w oparciu o bazowy olej syntetyczny, uzyskany w opatentowanej Technologii Shell PurePlus), gwarantując najwyższe parametry eksploatacyjne i wysoką żywotność silnika.
W użyciu są dwa systemy oznaczeń przeznaczenia danego oleju – według klasyfikacji API (American Petroleum Institute) oraz europejskiej ACEA (Association des Constructeurs Europeens d' Automobiles).

W pierwszej z nich podział wygląda następująco:
- S - do silników z zapłonem iskrowym (spark ignited engines),
- C - do silników wysokoprężnych (compression ignited engines).
W systemie europejskim oleje oznaczane są odpowiednio:
- A - Do silników benzynowych w samochodach osobowych
- B - Do silników Diesla w samochodach osobowych i dostawczych
- C - Do silników Diesla z filtrem cząsteczek stałych w samochodach osobowych
- E – Do silników Diesla w samochodach ciężarowych

Każda z klas w ACEA jest też podzielona (kolejnymi cyframi od 1 w górę, w zależności od aktualizacji) na grupy, stosownie do spełnianych norm ekologicznych przez dany silnik, oraz warunków jego pracy (np. A3 przeznaczony dla silników benzynowych). W systemie amerykańskim wyróżnia się klasy jakości literami – począwszy od A do aktualnej N (np. API SN – klasa olejów dla jednostek benzynowych, obowiązująca od 2011 r.). Są one aktualizowane od lat 30. ubiegłego stulecia.

Shell na opakowaniach swoich olejów umieszcza także informację o akredytacjach producentów samochodów (np. logo Ferrari), a także wyraźną informację dotyczącą oleju bazowego (np. Shell PurePlus Technology). Oprócz tego na etykietach umieszczono kod QR, umożliwiający bezpośredni dostęp do informacji uzupełniających, zamieszczonych na stronach internetowych producenta. Dzięki temu kierowcy mogą dowiedzieć się więcej o danym oleju silnikowym i upewnić się, że dokonali właściwego wyboru.