Mały samochód, wielkie zwycięstwa

Rajdy samochodowe nie są już obecnie takim wyznacznikiem osiągnięć i możliwości danego modelu, jak było wcześniej. Od czasu, gdy komercja zagościła na trasach rajdowych i powstały całe centra badawcze mające na celu zrobić "doskonały, niepokonany samochód rajdowy". Drogi modeli seryjnych i wyczynowych zaczęły się coraz bardziej rozchodzić. Dawniej zaś nawet socjalistyczny producent, z ograniczonym budżetem, miał szansę walczyć z najlepszymi jak Lancia Stratos, czy Porsche.

Na przełomie lat 60. i 70. na drogach pojawił się seryjny samochód czeskiej Skody, który zapisał się w kronikach rajdów samochodowych. Było to atrakcyjne coupe zbudowane na bazie modelu S100/110. Samochód charakteryzowały szerokie drzwi z szybami bez ramek, interesujący design coupe, a we wnętrzu kubełkowe fotele. W modelu użyty był silnik o pojemności 1,1 litra, który rozwijał moc... zaledwie 62 KM. To jednak wystarczyło, aby ważący jedynie 835 kg pojazd posiadał całkiem przyzwoite w tamtym czasie osiągi. Prędkość 145 km/h, oraz przyspieszenie 18,5 s dzisiaj wydają się wartościami nie przystojącymi samochodom rajdowym, ale w tamtych czasach były to wartości w typowe dla pewnej grupy pojazdów rajdowych.

Samochód szybko zyskał uznanie środowiska sportowego i chętnie był wykorzystywany w sportach motorowych. Dzięki temu zainteresowaniu, w roku 1972 Skoda opracowała model 120 Rally, przeznaczony specjalnie do sportów motorowych. Dwa lata później, na bazie tego coupe zbudowano dwa mocniejsze prototypy: 180 RS i 200 RS. Jednakże żaden z tych modeli nie uzyskał homologacji upoważniającej do startów w cyklu rajdów europejskich. Dopiero model 130 RS (typ 735), bazujący na modelu 110 R, otrzymała taką homologację. Miał on silnik umieszczony ( tak jak seryjne Skody) za tylną osią i napędzał tylne koła za pośrednictwem 4-biegowej przekładni. Jego czterocylindrowa jednostka z wałkiem rozrządu w kadłubie (jak w naszym Polonezie) miała pojemność 1289 cm3, zasilana była przez dwa gaźniki Webera, a moc maksymalna wynosiła (w zależności od potrzeb) od 100 do 145 KM. Osiągi Skody 130 RS były już bardziej przypominające "rajdówkę": prędkość maksymalna wynosząca nawet 210 km/h, a przyspieszenie wynosiło 7,5-8,5 sekundy.

Te niezłe nawet na dzień dzisiejszy osiągi były możliwe dzięki niewielkiej masie samochodu, Skoda 130 RS mająca 423 cm długości, 171 cm szerokości i od 127,5 do 134 cm wysokości ważyła bowiem zaledwie 750kg. Charakterystyczny był też prześwit wynoszący aż 18,5 cm (12 cm w odmianie wyścigowej). Właśnie m.in. dzięki wysoko umieszczonej płycie podłogowej, Skoda doskonale radziła sobie na trasach najtrudniejszych rajdów.

W roku 1976, norweski duet: John Haugland i Arild Antonsen prowadzący R130-tkę, wygrał klasę Rajdu Barum, wliczanego do Mistrzostw Europy. Rok później (1977) ten sam rajd, tym samym samochodem, wygrał czeski kierowca Valclav Blahna. Fabryczny zespół Skody w roku 1977 tworzyły trzy załogi: Vaclav Blahna/Lubislav Hlavka, Milan Zapadlo/Jirzi Motal i Svatopluk Kvaizar/Jirzi Kotek. Ta ostatnia nie dojechała do mety rajdu Barum, ale za to Blahna z Hlavką wygrali klasę A2 i zajęli niezłe dwunaste miejsce w klasyfikacji generalnej rajdu. Zapadlo i Motal wywalczyli drugie miejsce w klasie, piętnaste w „generalce” i wygrali jeden z oesów, wyprzedzając kilka Lancii Stratos, Porsche 911 Carrera i Renault Alpine A110.

W roku 1977 czeskie załogi stawiły się też na starcie 37. Rajdu Polski. Duet Blahna/Hlavka zajął wówczas trzecie miejsce w "generalce", a dwie pozostałe Skody uplasowały się na miejscach w pierwszej dziesiątce. Rok później, Blahna i Hlavka zajęli czwarte miejsce w klasyfikacji generalnej, Kvaizar i Kotek - piąte, a Sedivy i Janecek - siódme. Dzięki czemu wygrali klasyfikację zespołową Rajdu Polski w 1978 roku.

W latach 1978-79 zespół Skody był jedynym teamem fabrycznym w Mistrzostwach Europy. Potem konkurentów przybyło, mimo to w 1980 roku Skoda zdobyła tytuł wicemistrza, a rok później mistrza Europy na torach w kategorii zespołowej. Jednak decyzja Międzynarodowej Federacji Sportów Samochodowych FISA (obecnie FIA), o zlikwidowaniu klasy pojemnościowej do 1300 cm3 spowodowała, że RS 130 zakończyła swą sportową karierę.

Skodę Fabię po raz pierwszy zaprezentowano w 1999 roku we Frankfurcie. Cztery lata później pojawiła się w wersji RS, nawiązującej do historycznych osiągnięć czeskiej marki. Był to pierwszy hatchback napędzany wyłącznie silnikiem diesla. Wersja RS z silnikiem 1.9 TDI otrzymała nowe oblicze. Facelifting obejmował m.in. kształt przedniego zderzaka, atrapy wlotu powietrza i świateł przeciwmgłowych. RS różniła się też długością: mocniej wypchnięty przedni zderzak (z powiększonym wlotem powietrza) sprawił, że auto wydłużyło się o 3 cm i miało teraz 4 m. Ta wersja stała się podstawą do przygotowania i homologacji rajdowej Fabii RS w specyfikacji WRC. Silniki diesla zastąpiono tu 2-litrową, turbodoładowaną, benzynową jednostką o mocy 300 KM.

Druga generacja Fabii RS to jeszcze bardziej sportowa i dynamiczna wersja tego modelu. Nowa wersja pojawiła się w 2010 roku podczas salonu samochodowego w Genewie. Fabię RS drugiej generacji napędza silnik znany użytkownikom Volkswagena Polo GTI, czy Seata Ibiza Cupra. Jednostka o pojemności zaledwie 1,4 l osiąga moc 180 KM.

Równocześnie oferowana jest powstała w 2000 roku Octavia RS. Z założenia miała ona trafić do jak najszerszego grona odbiorców - tych, którzy chcieliby mieć pojazd o ponadprzeciętnych osiągach, ale też taki, który będzie doskonale sprawdzał się jako samochód rodzinny. Jako napęd dla tej wersji wybrano tylko jedną jednostkę: czterocylindrową, turbodoładowaną o pojemności 1781 cm3 i mocy 150 KM stosowana już wcześniej w wielu modelach Volkswagena, Seata oraz w "zwykłej" Skodzie Octavii. Na potrzeby wersji RS jej moc zwiększono do 180 KM.

Bogusław Korzeniowski

sj