LPG: czy jazda na gazie to wciąż dobre rozwiązanie?
Tradycyjne paliwo jest zdecydowanie za drogie. Jednym z najbardziej popularnych rozwiązań minimalizacji kosztów tankowania jest montaż instalacji LPG. Wokół plusów i minusów, związanych z jej eksploatacją narosło przez lata wiele mitów. Dlatego, przed podjęciem decyzji o jej montażu, należy dokładnie przyjrzeć się faktom.
Instalacje LPG do samochodów z silnikami benzynowymi zaczęły zdobywać popularność w Polsce w latach 90. Szczyt powodzenia zyskały w 2007 roku, kiedy relacja ceny gazu do benzyny była najbardziej korzystna. Rynkowy trend postanowili skrzętnie wykorzystać mechanicy, a warsztaty oferujące montaż instalacji LPG pojawiały się jak grzyby po deszczu. Niestety, bardzo wielu tych serwisów nie można było polecić. Spadły ceny zakupu i montażu, ale obniżyła się również jakość wykonanych prac. Sprawą postanowił więc zająć się Instytut Transportu Samochodowego, przeprowadzając liczne kontrole serwisów, co pozwoliło na wyeliminowanie tych bez odpowiednich kwalifikacji.
Czy LPG niszczy silnik?
Z technicznego punktu widzenia nowoczesne instalacje gazowe nie wpływają na zmianę parametrów silników. Uważa się, że jazda na gazie powoduje znaczny spadek mocy, ale faktycznie jest to zaledwie ok. 4 proc., co dla przeciętnego kierowcy jest praktycznie nieodczuwalne. LPG nie zwiększa również emisji spalin. Aby tak faktycznie było, należy jednak spełnić trzy podstawowe warunki: instalacja musi być precyzyjnie dobrana do konkretnego modelu silnika, cechować się wysoką jakością wszystkich komponentów i zostać profesjonalnie zainstalowana. Jeżeli do silnika o mocy 120 KM użyjemy reduktora, nawet najwyższej jakości, ale przeznaczonego do jednostki o mocy 80 KM, to możemy mieć pewność, że silnik prędzej czy później ulegnie awarii. Niestety, niektórzy instalatorzy próbują iść na skróty i oferują tanie, niskiej jakości instalacje, które nie są w stanie dobrze współgrać z silnikami i w efekcie przysparzają więcej problemów, niż korzyści. A to właśnie zyski ekonomiczne, wynikające ze znacznej różnicy cen pomiędzy
gazem a benzyną, są głównym aspektem, decydującym o zmianie rodzaju paliwa.
(fot. PAP/CTK/Rene Fluger) Często powstają rankingi jednostek, które doskonale współpracują z LPG i takich, które takiego towarzystwa zupełnie nie akceptują. - Nie ma silników, których w bezpieczny sposób nie można byłoby przestawić na zasilanie gazem. Problem tkwi jedynie w odpowiednim doborze, odpowiedniej jakości instalacji i profesjonalnym montażu - mówi Piotr Bok z Grupy Inter Cars. Są oczywiście silniki, szczególnie te wolnossące o małych pojemnościach, które nie wymagają wysublimowanych technologicznie instalacji i to właśnie o takich jednostkach zwykło się mówić, że są niemalże stworzone do zasilania gazem. Są również takie motory, które są szczególnie wrażliwe na większą temperaturę spalania gazu w komorze, co skutkuje przedwczesnym wypalaniem gniazd zaworowych. Dlatego wymagają one zastosowania dodatkowych komponentów np. lubryfikacji czyli dostarczenia do komory silnika płynu, który
powoduje lepsze odprowadzenie ciepła z komory spalania. Im bardziej skomplikowane są silniki, tym bardziej wyrafinowanych technologicznie instalacji LPG wymagają. W przypadku instalacji do silników z bezpośrednim wtryskiem benzyny do komory spalania, cena konwersji może wynosić nawet do 10 tys. zł. Wówczas należy dokładnie skalkulować, czy przestawienie się na gaz zwyczajnie się opłaci. Może się bowiem okazać, że taki zabieg nigdy nam się nie zamortyzuje.
Jakie silniki do LPG?
Najczęściej "gazuje" się u nas samochody z grupy Volkswagena. Z instalacją dobrze współpracują silniki 1.6 i 2.0 l. Pierwszy z nich znaleźć można m.in. w Audi A3 I i II generacji, VW Golfie do V generacji, VW Passacie B6, Skodzie Octavii I i II generacji, Seacie Leonie i Altei. Dobrze też radzą sobie z gazem silniki Opla. Vectra lub Astra z motorem 1.6 czy 1.8 l nie powinna sprawiać większych problemów. Innymi samochodami, które sprawdzą się we współpracy z LPG są Renault Laguna II z motorem 2.0, Nissan Primera P12 2.0 l, albo Mazda 6 2.0 l.
(fot. PAP/Tomasz Wojtasik) Instalacja gazowa nie sprawdzi się jednak wszędzie. Lepiej nie montować jej w samochodach takich jak: Ford Focus II z silnikiem 1.6 lub 2.0 l, Hyundai i30 oraz Kia cee'd, większość silników Hondy, a także Opel Insignia. Problemy pojawiają się także, gdy jeździć na gazie zechce właściciel samochodu z doładowaną jednostką napędową. Oczywiście zamontowanie LPG jest tu możliwe, ale wymaga doboru odpowiedniego i zazwyczaj droższego sprzętu, a także precyzyjnej regulacji jego działania, co może sprawiać problemy.
Niewielki sens ma również zastosowanie LPG do zasilania motorów z bezpośrednim wtryskiem. Elementy, dawkujące paliwo są tam bowiem zamontowane bezpośrednio w komorze spalania, czyli mają styk z bardzo wysoką temperaturą. Oryginalnie wtryski chłodzi przepływająca przez nie benzyna; kiedy jednak zastąpi się ją gazem, silnik szybko odmawia posłuszeństwa. Co prawda producenci instalacji LPG stworzyli system, który pozwala "zagazować" takie motory, ale spalane są tu gaz i odrobina benzyny. Oznacza to, że oszczędności są mniejsze, niż w przypadku tradycyjnych silników.
Jakie instalacje są najlepsze?
„Oferta instalacji LPG jest obecnie na rynku bardzo bogata i nie ma problemów z odpowiednim dopasowaniem do konkretnego silnika. Miano najlepszych pod względem jakości, kultury i precyzji wykonania mają produkty holenderskie. To właśnie w tym kraju tradycja zasilania samochodów gazem jest jedną z najdłuższych w Europie. Zdobyte przez nich doświadczenie owocuje perfekcyjnym działaniem instalacji” – mówi Piotr Bok, ekspert Motointegrator.pl.
(fot. PAP/Tomasz Wojtasik) Jak w każdym przypadku, tak i tu, za bardzo wysoką jakość trzeba jednocześnie odpowiednio zapłacić. Mając jednak na uwadze fakt, że instalacje złej jakości mogą wyrządzić wiele szkód „gra jest warta świeczki”. Na polskim rynku także powstają bardzo wysokiej jakości konstrukcje, zarówno pod względem rozwiązań elektronicznych, jak i czysto mechanicznych. Cechują się bardzo dobrymi algorytmami "uczenia się" silnika oraz z bardzo sprawnymi listwami wtryskowymi i reduktorami. Podczas podejmowania decyzji o wyborze najlepszej instalacji warto wesprzeć się licznymi opiniami, zamieszczanymi na formach internetowych. Mimo dużej palety rozwiązań, łatwo jest jednak zauważyć, że pośród opinii forumowiczów najczęściej przewija się 8 - 10 produktów, ocenianych jako najlepsze.
Instalacje LPG montowane fabrycznie
Zainteresowanie LPG dostrzegli również producenci samochodów. Większość popularnych w Polsce marek ma w swojej ofercie modele z fabrycznymi instalacjami gazowymi. Co ciekawe, obecnie nawet producenci aut klasy premium oferują modele z zasilaniem gazowym, choć nie są przecież nastawieni na oszczędzanie. Niektóre bogate kraje na zachodzie Europy coraz częściej otwierają się na LPG. Od lat wzorem jest tu Holandia, która oferuje LPG, nawet do bardzo drogich samochodów.
(fot. PAP/CTK/Rene Fluger) Jeśli chcemy kupić nowy samochód z instalacją LPG, warto zainteresować się szczegółami. W przypadku niektórych marek, np. Alfa Romeo, Dacia, Opel, "gaz" jest montowany u producenta. W niektórych przypadkach, już na etapie produkcji takie egzemplarze otrzymują silniki z elementami wykonanymi z innych, solidniejszych materiałów. W przypadku innych marek, instalacja LPG montowana jest dopiero na życzenie klienta w Polsce. Tak jest np. w Skodzie czy Mitsubishi.
Jak eksploatować?
-Współczesne, skomputeryzowane instalacje LPG wyręczają kierowcę ze wszystkich czynności. Same decydują, kiedy mają przełączyć zasilanie z benzyny na gaz i odwrotnie. Aby jednak działały długo i sprawnie, wymagają odpowiedniego serwisowania, zgodnie z wytycznymi, ustalonymi w książce serwisowej - mówi Piotr Bok, ekspert Motointegrator.pl. Raz na 10-15 tys. km należy wymieniać filtr, zweryfikować szczelność instalacji oraz za pomocą komputera diagnostycznego sprawdzić, czy nie pojawiają się zapisy o błędach działania, np. sterownika. Należy również pamiętać, że po zamontowaniu instalacji gazowej badania okresowe w stacji kontroli pojazdów trzeba wykonywać co roku, ze względu na konieczność sprawdzania szczelności instalacji.
Czy LPG jest bezpieczne?
Wokół tego, czy używanie LPG jest bezpieczne, czy też nie, od lat trwa dyskusja. Gaz w samochodzie tankowany jest do specjalnych butli, które są znacznie mocniejsze, niż tradycyjne zbiorniki na benzynę. Nawet podczas bardzo mocnych zderzeń butla wypada z rozbitego samochodu nienaruszona. Butle są także wyposażone w specjalne zawory, uniemożliwiające wyciek gazu nawet wówczas, gdy przy pracującym silniku uszkodzeniu ulegną przewody transportujące gaz w stanie ciekłym. W Polsce przepisy bezpieczeństwa są bardziej restrykcyjne, niż w innych krajach Europy. Oprócz standardowego badania butli, wynikającego z regulaminu ECE 67 R 01, wykonywanego przez samego producenta, nakazują także badanie przez Transportowy Dozór Techniczny. Urzędnik tej instytucji dokonuje szczegółowej kontroli jakości i wydaje dopuszczenie do eksploatacji na 10 lat. Po tym czasie niezbędne jest badanie techniczne i po pomyślnym jego przejściu, ponowne zezwolenie jest wydawane na dalsze pięć lat. W efekcie, najczęściej po upływie przepisowych
10 lat, butle są wymieniane na nowe, wraz z zaworami. Dlatego, nawet stare samochody w Polsce są wyposażone w nowe zbiorniki na gaz.
W badaniach, dotyczących zbiorników LPG przeprowadzano także próby przestrzelenia zbiornika, napełnionego gazem. Testy pokazały, że nawet jeśli pocisk był w stanie przebić ściankę butli, to otwór na skutek mocnego oszronienia szybko był czopowany i wyciek gazu, niemal całkowicie zatrzymany. W przypadku pożaru samochodu, uruchamiany jest zawór bezpieczeństwa. Podczas bardzo dużego wzrostu temperatury w butli otwiera się on i wypuszcza część gazu do ustabilizowania ciśnienia, po czym zamyka się i hamuje dalszy wyciek. Ryzyko eksplozji butli z gazem jest o wiele mniejsze, niż zbiornika na tradycyjne paliwo. Takie przypadki jednak się zdarzają.
(fot. zdjęcie producenta) Zakup używanego samochodu z LPG
Jeśli decydujemy się na kupno używanego samochodu już z zamontowaną instalacją LPG, należy zwrócić uwagę na kilka kluczowych elementów, które zminimalizują możliwość wystąpienia problemów technicznych i poniesienia dodatkowych kosztów. Przede wszystkim, trzeba się przyjrzeć książce serwisowej i wpisom o regularnych, przepisowych kontrolach i wykonywanych czynnościach serwisowych. Należy sprawdzić czas eksploatacji poszczególnych komponentów, ponieważ np. reduktor po przejechaniu przez pojazd 100 tys. kilometrów, tak jak w przypadku innych części eksploatacyjnych musi być wymieniony na nowy. To samo tyczy się listwy wtryskowej. Oba te elementy w zależności od konstrukcji kosztują ok. 200 zł. Jeśli natomiast instalacja pracuje w pojeździe już blisko 10 lat, pamiętajmy, że - zgodnie z przepisami - konieczna jest wymiana zbiornika na gaz wraz z wielozaworem, a to już koszt nawet 600 zł.
Niepokojącymi sygnałami, świadczącymi o złym stanie technicznym instalacji mogą być zaburzenia w płynności przełączania źródła zasilania z benzyny na gaz i odwrotnie, niekontrolowane zmiany obrotów silnika czy też jego gaśnięcie. Stałe świecenie się na desce rozdzielczej kontrolki „check engine” może natomiast oznaczać, że na skutek źle działającej instalacji może być uszkodzony m. in. katalizator. Warto się wówczas zastanowić, czy nasz wybór o zakupie padł na odpowiedni egzemplarz.
Jeśli sami nie czujemy się na siłach, aby rzetelnie zweryfikować stan techniczny pojazdu, warto przed podjęciem ostatecznej decyzji o zakupie zwrócić się o pomoc do wykwalifikowanego rzeczoznawcy techniki samochodowej. Lista rzeczoznawców dostępna jest na stronie Ministerstwa Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej. Koszt takiej usługi to ok. 200 - 300 zł.
Gdzie najlepiej tankować LPG?
Jakość gazu na stacjach zdecydowanie się poprawiła, jednak wciąż bezpieczniejsze jest jego tankowanie na dużych stacjach sieciowych. Dzieje się tak z kilku powodów. Takie stacje, w przeciwieństwie do placówek "no name", sprzedają paliwo o odpowiednio dobranych proporcjach metanu i butanu. Prowadzą też kontrole jakości. Ponadto, stacje sieciowe muszą dbać o regularne czyszczenie instalacji, co minimalizuje ryzyko zanieczyszczenia w naszych samochodach.
Źródło: Motointegrator
tb, moto.wp.pl