Jazda po alkoholu, czyli kiedy już można?
W roku 2009 było to 173 324, a w ubiegłym roku 165 885 osób. Wśród zatrzymanych zaledwie 27 878 osób w roku 2009 i 29 147 osób w roku 2010 podlegało Art. 87KW (stan nietrzeźwości od 0,2 promila do 0,5 promila). Zdecydowana większość zatrzymanych podlegała art. 178a KK, czyli zawartość alkoholu w ich krwi przekraczała 0,5 promila. Pocieszający jest fakt, iż maleje liczba wypadków z udziałem nietrzeźwych kierowców. W roku 2010 uczestniczyli oni w 4 524 wypadkach drogowych (11,6 proc. ogółu wypadków), śmierć w nich poniosło 455 osób (11,6 proc. ogółu zabitych), a 5 620 osób odniosło obrażenia (11,5 proc. ogółu rannych).
Wypadki drogowe z udziałem nietrzeźwych kierowców w latach 2001-2010.
Psychologowie badający osoby po spożyciu alkoholu zauważają, że osoby jadące samochodem w tym stanie mają:
- stan euforii, który zachęca kierowcę do przecenianie swoich możliwości,
- zawężenie pola widzenia, szczególnie jeżeli chodzi o obiekty ruchome,
- pogorszoną ocenę odległości i szerokości, oraz ocenę ryzyka,
- obniżony refleks.
Te spostrzeżenia lekarzy potwierdzają także dane przekazane przez Komendę Główną Policji. Najczęstszą przyczyną wypadków była nadmierna prędkości. Na drugim miejscu odnotowano nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu. Trzecią najczęstszą przyczyną była jazda po niewłaściwej stronie drogi, a kolejnymi wyprzedzanie i niezachowanie bezpiecznej odległości. Nie są też zaskoczeniem statystyki podsumowujące to, w jakim czasie jest najwięcej wypadków z udziałem nietrzeźwych kierowców. Od maja do października, czyli w okresie cieplejszych dni sprzyjających spotkaniom i wspólnym zabawom, zdarzyło się aż 65 proc. takich wypadków. Również fakt, że w sobotę i niedzielę wypadków z udziałem nietrzeźwych było więcej, niż w inne dnie tygodnia nie powinno nikogo dziwić. Szokujące jest natomiast zestawienie kto najczęściej powodował te wypadki.
Z policyjnych statystyk wynika, że w roku 2010 najwięcej wypadków (983) spowodowały osoby w wieku między 25 a 39 lat. Jednakże bardziej zastanawiająca jest druga grupa sprawców wypadków. Wprawdzie dokonali oni 684 wypadków, czyli znacznie mniej niż wspomniani rekordziści, ale wiek tych osób był kwalifikowany między 18 a 24 rokiem życia. Oznacza to, że osoby w przedziale wiekowym zaledwie pięciu lat (do tego najmłodsi kierowcy) dokonali 684 wypadki pod wpływem alkoholu, a "rekordziści" to grupa w przedziale wiekowym obejmującym piętnaście lat.
Wypadki spowodowane przez nietrzeźwych kierowców w poszczególnych miesiącach 2010 roku.
Kolejna grupa jest klasyfikowana między 40 a 59 lat (przedział dwudziestu lat). Liczba ludzi w tym wieku, którzy jadąc pod wpływem alkoholu spowodowali wypadek, wynosi 604 czyli mniej niż wąska grupa młodych kierowców.
Ostatnią informacją, którą warto odnotować to ta, w jakich województwach było najwięcej wypadków spowodowanych przez pijanych kierowców i w jakich województwach zatrzymano najwięcej nietrzeźwych. W klasyfikacji wypadków niechlubne, najwyższe miejsca w klasyfikacji uzyskały województwa śląskie (14 proc.), łódzkie (10,9 proc.) i małopolskie (9,2 proc.). Najmniej takich wypadków było zaś w województwie lubuskim (1,7 proc.). Kontrole drogowe wykazały, że najwięcej nietrzeźwych kierowców (15 815) jeździło w roku 2010 w województwie wielkopolskim. Na Śląsku, gdzie pijani byli sprawcami największej liczby wypadków, złapano 15 387 nietrzeźwych kierujących. Trzecie miejsce zajęło województwo dolnośląskie (13 814 zatrzymanych).
Nietrzeźwi sprawcy wypadków w 2010 roku (w zależności od wieku).
Tyle statystyki policyjne, a co mówią badania farmaceutyczne?
Badania wykonywane na zlecenie dwóch firm: samochodowego koncernu Renault i farmaceutycznego Fourier, wykazały że zawartość 0,5 promila alkoholu we krwi odpowiada dwukrotnemu zwiększeniu ryzyka wypadku. Zawartość ok. 0,8 promila to już czterokrotne zwiększenie ryzyka wypadku. Według badań francuskiego instytutu INRETS, w przypadku zawartości alkoholu we krwi powyżej 0,8 promila następuje dziesięciokrotny wzrost ryzyka, a mający 2 promile, jest sto razy bardziej narażony na wypadek, niż osoba trzeźwa.
Równocześnie przebadano łączenie używek i ich działanie na kierowcę. Okazuje się, że ryzyko jest 60 razy większe jeżeli kierowca jednocześnie: zażył środki uspokajające (co 3-krotnie zwiększa ryzyko), prowadził pojazd bez zatrzymania przez 4 godziny (to 4-krotnie zwiększa ryzyko) i spożył alkohol w ilości lekko przekraczającej zawartość we krwi 0,8 promila (czyli 5-krotnie zwiększył ryzyko). W takim przypadku zwiększenie ryzyka jest bowiem iloczynem wszystkich czynników.
Nietrzeźwi kierowcy zatrzymani w poszczególnych województwach w 2010 roku.
Jak wyliczyć promile i jak szybko alkohol znika z organizmu?
W napojach wyskokowych zazwyczaj podana jest procentowa zawartość alkoholu, czyli stężenie w 100 ml trunku. Przykładowo jedno "mocne piwo" 0,5 litra o zawartości alkoholu 7 proc. oznacza, że na każde 100 ml mamy 7 ml alkoholu etylowego. Ponieważ pół litra to 500 ml, czyli wyliczając 500 ml x 0,07 = 35 ml czystego alkoholu etylowego. Gdy mamy kieliszek wódki o objętości 50 ml, a wódka ma 40 proc. alkoholu, to ilość alkoholu w jednym kieliszku wynosi 50 x 0,4 = 20 ml (warto zauważyć że piwo mocne to prawie dwa kieliszki wódki).
Ponieważ gęstość alkoholu etylowego wynosi 0,79 g/ml w podanych przykładach mamy 27,65 g czystego alkoholu etylowego w piwie i 15,8 g alkoholu w kieliszku wódki. Dalsze wyliczenia są oparte o fakt, że alkohol rozpuszcza się w płynach ustrojowych organizmu, których zawartość przyjmuje się przeciętnie jako: 60 proc. masy ciała kobiety i 70 proc. masy ciała mężczyzny. Tym samym mężczyzna o masie 80 kg ma 56 kg płynów ustrojowych.
Jeżeli teraz założymy, że wypiliśmy wspomniane piwo to zawartość alkoholu we krwi wyliczamy jako 27,65 g / 56 kg = 0,49 promila. Gdy ważymy 100 kg lub 60kg, to wypiciu tego piwa mamy odpowiednio 0,395 promila lub 0,66 promila. Gdy podobne obliczenia zrobimy dla kobiety o wadze 60 kg lub 50 kg, okaże się że po wypiciu tego piwa będzie miała 0,77 promila lub 0, 92 promila.
Wypadki drogowe z udziałem nietrzeźwych kierowców oraz ich skutki w poszczególnych województwach w 2010 roku.
Przyjmuje się, że usuwanie alkoholu z organizmu u zdrowego człowieka wynosi 10-12 g na godzinę u mężczyzn i 8 do10 gram u kobiet. Jeżeli zatem zdrowy mężczyzna ważący 80 kg wypije dwa piwa, to usunięcie alkoholu z organizmu potrwa minimum 5 godzin.
Warto przeliczyć według podanego wzoru, jaką zawartość alkoholu we krwi możemy mieć po wypiciu na imprezie pewnej ilości alkoholu i czy wsiadając do samochodu za wcześnie, nie zwiększymy statystycznej liczby osób jadących na podwójnym gazie.
Bogusław Korzeniowski
Przepisy:
Art. 87 KW § 1. Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 złotych.
§ 2. Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niż określony w § 1, podlega karze aresztu do 14 dni albo grzywny.
§ 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 lub 2 orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów.
Art. 178a KK. § 1. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niż określony w § 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.