Bez zgrzytów
Dzięki synchronizatorom zmiana biegu w dzisiejszych samochodach jest bezproblemowa. Jednak – jak każde urządzenie mechaniczne – synchronizator wymaga prawidłowej eksploatacji.
W starszych skrzyniach biegów, które nie były wyposażone w synchronizatory, kierowca, w celu zmiany biegów, musiał najpierw wcisnąć pedał sprzęgła, włączyć bieg jałowy (luz), dodać gazu (aby podnieść prędkość obrotową wału silnika w celu zbliżenia prędkości obrotowych kół zębatych przekładni), znów wcisnąć pedał sprzęgła włączając jednocześnie odpowiedni bieg i w końcu puścić sprzęgło. Tak więc operacja zmiany biegów wymagała wprawy i pewnego kunsztu. Pominięcie lub niezbyt staranne wykonanie któregoś z wymienionych elementów powodowało niesamowite zgrzytanie skrzyni biegów i w efekcie bardzo skracało jej żywotność.
| [
]( javascript:otworz('http://i.wp.pl/a/f/jpeg/9193/1.jpeg',375,500) ) |
| --- | Dziś z pomocą kierowcom przyszły synchronizatory. Są to urządzenia, które funkcjonalnie są pomocniczym sprzęgłem ciernym w skrzyni przekładniowej i wyrównują prędkość obrotową wirujących elementów przed ich zazębieniem.
Protoplastą tego typu urządzeń był synchronizator prosty stożkowy firmy BORG-WARNER. W takim urządzeniu (stosowanym zresztą do dziś) do wyrównania obrotów wykorzystuje się powierzchnie stożkowe elementów. Obecnie często stosuje się synchronizatory pierścieniowe typu PORSCHE z elementami stożkowymi.
W synchronizatorach prostych możliwe jest włączenie kół zębatych jeszcze przed wyrównaniem prędkości kątowych odpowiednich elementów. Co prawda synchronizatory bezwładnościowe mają elementy blokujące, które uniemożliwiają włączenie biegu przed zrównoważeniem prędkości obrotowych kół zębatych, ale konia z rzędem kierowcy, który wie, jakiego rodzaju urządzenie zastosowano w jego samochodzie.
| [
]( javascript:otworz('http://i.wp.pl/a/f/jpeg/9193/2.jpeg',500,358) ) |
| --- | Dlatego warto przestrzegać kilku zasad, które uchronią przed zbyt szybkim zużyciem skrzyni biegów:
– nie powinno się zmieniać biegów zbyt gwałtownie i szybko, gdyż synchronizator prosty może nie zdążyć doprowadzić do jednakowych prędkości elementów skrzyni,
– nie powinno się używać zbyt dużej siły do zmiany biegów, ani nie należy zmieniać biegów bez całkowitego rozłączenia sprzęgła,
– kierowca nie powinien trzymać podczas jazdy ręki na dźwigni zmiany biegów, gdyż widełki przesuwające koła zębate mogą ocierać o wirujące elementy i nastąpi ich szybsze zużycie,
– warto dbać o sprzęgło (odpowiednie luzy pedału oraz stan okładzin ciernych), gdyż jego prawidłowa praca ma bezpośredni wpływ na żywotność skrzyni biegów; czasem nieprawidłową pracę sprzęgła powoduje zły nawyk kierowcy polegający na niepełnym wciskaniu pedału,
– należy dbać o przewidziane w książce eksploatacji terminy wymiany oleju w skrzyni przekładniowej.
Autor: Tomasz Kurzacz
