105. urodziny Renault Type AX
105 lat temu Renault wprowadziło Type AX. Pojazd był jedną z pierwszych w Europie prób stworzenia samochodu popularnego.
W 1899 r. bracia Louis, Marcel i Ferdynand złożyli firmę Societe Renault Freres z siedzibą w podparyskim Billancourt. Wówczas samochód wydawał się luksusem dla grona zamożnych pasjonatów. Na początku XX stulecia nieliczni jeszcze producenci aut wybierali różne drogi rozwoju - niektórzy stawiali na ekskluzywne pojazdy, dostępne tylko wybranym. Inni szli w kierunku wielkiego wyczynu, bicia rekordów prędkości i budowy wielocylindrowych silników o gigantycznych pojemnościach skokowych.
Renault wybrało trzecią drogę. W jednym z wywiadów, jakich Louis Renault udzielił prasie w latach 20. mówił, że gdy na początku stulecia jechał samochodem przez Francję, widział setki zaciekawionych spojrzeń zwykłych obywateli. Wtedy zrozumiał, że oni także zasługują na własny samochód, z nieco mniejszym silnikiem lecz dostępny dla szerokich kręgów społecznych. Ta idea nie była dla braci Renault całkiem nowa - pierwszy pojazd marki nosił nazwę Voiturette (samochodzik), podobnie jak jego następcy, modele Voiturette Type A, B oraz C.
(fot. zdjęcie producenta) W pierwszych latach XX w. motoryzacja we Francji przeżywała wielki rozkwit. Nie był to wprawdzie czas, by przed domem przeciętnego mieszkańca Republiki stał samochód, lecz projekt Type AX był pierwszym krokiem w tym kierunku. W tym czasie Renault przystąpiło do Francuskiej Izby Producentów Samochodów. W 1904 r. marka miała 120 dealerów w całym kraju oraz przedstawicielstwa w kilkunastu państwach Starego Kontynentu. W ciągu roku budowano niemal 1 000 wozów różnego typu. Jesienią 1906 r. powstały pierwsze szkice samochodu popularnego, który miał być mniejszą wersją Type AG i prosty w obsłudze. W 1907 r. zbudowano prototyp - na solidnej, stalowej ramie z rozstawem osi wynoszącym 1 950 mm zamontowano dwucylindrowy silnik o pojemności 1 060 ccm.
(fot. zdjęcie producenta) W wale korbowym silnika zastosowano przeciwciężary. Rozruch silnika odbywał się za pomocą ręcznej korby a zapłon zapewniał wysokonapięciowy iskrownik. Chłodnicę umieszczono za jednostką napędową. Maska silnika miała charakterystyczny kształt, który wyróżniał samochody tej marki aż do końca lat 20. Zasilana prostym gaźnikiem, wykonana z żeliwa, rzędowa, czterosuwowa jednostka osiągała moc ok. 7 KM - wystarczyło to, by ważący 1 050 kg pojazd rozwijał prędkość maksymalną ok. 7 KM. Przednie i tylne zawieszenie stanowiły eliptyczne resory piórowe zaś za zmianę biegów odpowiadała niesynchroniczna skrzynia o trzech przełożeniach oraz stożkowe sprzęgło z okładziną skórzaną. Ze skóry wykonano także okładziny hamulców działających na tylne koła pojazdu, napędzane za pomocą przegubowego wału. Wymiary Type AX wynosiły 2 900/1 350/ 1 800 (z rozłożonym dachem) mm.
Debiut samochodu miał miejsce podczas paryskiego Salonu Samochodowego w 1908 r. Dużym zainteresowaniem publiczności cieszył się też niedługo później w Londynie. Dwuosobowy Type AX oferowano w kilku wersjach z nadwoziem otwartym lub półotwartym, ze składanym lub sztywnym dachem. Za dopłatą montowano przednią szybę, czy też raczej owiewkę, chroniącą szofera przed wodą i błotem oraz dodatkową ławeczkę z tyłu nadwozia. Z przodu montowano tzw. "karbidówki". W trakcie reakcji karbidu z wodą w zbiorniku lampy powstawał acetylen, który oświetlał nieco drogę. W konstrukcji nie wprowadzono późniejszych zmian. W 1910 r. zaprezentowano wersję z silnikiem o mocy ok. 12 KM przy ok. 1 800 obr./min. Prędkość maksymalna wynosiła 50 km/h, zaś poza Francją Type AX sprzedawano m. in. w Wielkiej Brytanii, Belgii, Szwajcarii, Rosji i we Włoszech. Co ciekawe, nabywca mógł również zamówić podwozie z silnikiem i zlecić budowę karoserii jednej z licznych wówczas firm nadwoziowych.
(fot. zdjęcie producenta) Pierwsza próba stworzenia pojazdu popularnego była udana, choć Type AX montowano jeszcze ręcznie, co ograniczało możliwości produkcyjne zakładu w Billancourt. Gdy rozpoczęto budowę tego modelu, pracowało tam niemal 3 000 pracowników. Pod koniec pierwszej dekady ubiegłego stulecia znacznie udoskonalono technologię produkcji. Gdy jesienią 1913 r. kończono wytwarzanie Type AX, 5 200 osób budowało już 10 000 różnych samochodów rocznie. Szacuje się, że małolitrażowe Renault kosztowało ok. 900 dolarów, co czyniło go pierwszym z grupy najtańszych aut oferowanych w Europie. Co najmniej kilka sztuk trafiło także na rodzący się polski rynek, bowiem już w kwietniu 1906 r. oficjalnie rozpoczęła się sprzedaż aut tej marki w Warszawie. Do dzisiaj zachowały się tylko nieliczne egzemplarze tego samochodu.
Źródło: Renault
ll/moto.wp.pl