Czy posła można ukarać mandatem za wykroczenie drogowe?

| [

]( http://kancelarie.krakow.pl ) |
| --- | *Uprzywilejowanie władzy w Polsce budzi kontrowersje, a jednym z jej najjaskrawszych przejawów jest uchylanie się od odpowiedzialności za wykroczenia drogowe. Immunitet parlamentarny w obecnej formie ma o wiele szerszy zakres niż w wielu innych państwach europejskich. W konsekwencji część spośród objętych nim osób pozwala sobie na radykalne łamanie przepisów, a nawet się tym chwali. *

Reprezentacyjna limuzyna pędzi, łamiąc ograniczenia prędkości i wyprzedzając na podwójnej ciągłej. Gdy wreszcie zostaje wyprzedzona przez czarny samochód, na którego tylnej szybie wyświetla się napis „Policja, kontrola drogowa”, jej kierowca tylko uśmiecha się pod nosem. Policjant podchodzi do pirata drogowego, ale jeszcze nim zdąży się przedstawić, ten pokazuje mu legitymację poselską. Tak mogłaby wyglądać scena rozgrywająca się na jednej z polskich dróg. W przypadku osób objętych immunitetem funkcjonariusze niekiedy rezygnują z podejmowania próby wyegzekwowania prawa. Wszystko przez skomplikowane procedury.

Wyróżniamy immunitet formalny i materialny. Immunitet materialny oznacza, iż członek parlamentu nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za działania wchodzące w zakres sprawowania mandatu przedstawicielskiego. Immunitet formalny oznacza, iż parlamentarzysta nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej bez zgody Sejmu (lub Senatu), zaś postępowanie karne wszczęte w stosunku do takiej osoby przed rozpoczęciem wykonywania mandatu może zostać na wniosek Sejmu (Senatu) zawieszone na okres wykonywania mandatu. Z tego drugiego rodzaju ochrony korzystają objęte immunitetem osoby, które unikają odpowiedzialności za wybryki na drodze.

Poseł (senator) może wyrazić zgodę na pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej, tj. na uchylenie immunitetu, co nie jest jednakże równoznaczne ze zrzeczeniem się immunitetu. Nie może natomiast uchylić immunitetu materialnego.

Szczegółowe zasady pociągania wybrańców narodu do odpowiedzialności karnej oraz tryb postępowania określa ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Wniosek o wyrażenie zgody na pociągniecie do odpowiedzialności karnej w sprawie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego składa się za pośrednictwem Prokuratora Generalnego, zaś w sprawie o przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego składa oskarżyciel prywatny, po wniesieniu sprawy do sądu.

We wniosku należy zawrzeć m.in. dokładne określenie czynu, którego dotyczy wniosek, ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz jego skutków, a zwłaszcza charakteru powstałej szkody. Wniosek składa się Marszałkowi Sejmu lub Senatu, który po dokonaniu kontroli formalnej następnie kieruje wniosek do rozpatrzenia. Przekazując wniosek do właściwej komisji Marszałek odpowiedniej Izby zwraca się również do parlamentarzysty, wyznaczając mu stosowny termin na wyrażenie zgody do pociągnięcia do odpowiedzialności karnej.

Inne porady Kancelarii Prawnej Adwokaci i Radcowie Prawni, www.kancelarie.krakow.pl: Co nam grozi za jazdę bez prawa jazdy?

Poseł lub senator może wyrazić zgodę na pociągnięcie go do odpowiedzialności tylko za czyn wskazany we wniosku, może również wyrazić zgodę na pociągniecie do odpowiedzialności za część czynów wskazanych we wniosku – w pozostałym zakresie koniecznym jest uzyskanie odrębnej zgody, bądź następuje powrót do procedury ogólnej, tj. wyrażenia zgody przez Sejm lub Senat. Cofnięcie wyrażonej już zgody pozostaje prawnie bezskuteczne. Sejm lub Senat wyrażają zgodę na pociągnięcie posła lub senatora do odpowiedzialności karnej w drodze uchwały podjętej bezwzględną większością głosów ustawowej liczby posłów lub senatorów. Nieuzyskanie wymaganej większości głosów jest równoznaczne z podjęciem uchwały o niewyrażeniu zgody na pociągnięcie posła lub senatora do odpowiedzialności karnej.

System, pozwalający pociągnąć do odpowiedzialności posła lub senatora, jest bardzo skomplikowany i w praktyce okazuje się mało skuteczny. W przypadku wykroczeń drogowych wniosek o ukaranie osoby objętej immunitetem musi zostać sporządzony przez komendę, której funkcjonariusze zatrzymali posła lub senatora. Policjanci zdają sobie sprawę z trudności, jakie przed nimi stoją, a w konsekwencji często odstępują od próby ukarania posła, stosując tylko pouczenie.

Coraz częściej mówi się o zniesieniu immunitetu w całości lub chociażby w zakresie immunitetu formalnego. Jako uzasadnienie dla takich projektów wskazuje się, iż immunitet parlamentarny w obecnej formie ma o wiele szerszy zakres niż w wielu innych państwach europejskich. Czy jednak postulaty te zostaną zrealizowane na gruncie polskiego prawa? Czas pokaże. Na razie możemy mieć pewność, że po zmianach w przepisach, które mają nastąpić przed końcem pierwszej połowy 2015 roku, parlamentarzyści będą musieli płacić mandaty z fotoradarów. Zmieni się bowiem tryb prowadzenia takich spraw i zamiast mandatów pracownicy Inspekcji Transportu Drogowego będą wystawiać kary administracyjne, a przed nimi immunitet nie chroni.

Adw. Anna Kasolik, Kasolik,Pawlus,Porzuczek Kancelaria Prawna Adwokaci i Radcowie Prawni, www.kancelarie.krakow.pl

Inne porady Kancelarii Prawnej Adwokaci i Radcowie Prawni, www.kancelarie.krakow.pl: Co nam grozi za jazdę bez prawa jazdy?