Trwa ładowanie...
12-09-2014 16:02

Przeszukanie samochodu: przepisy nie chronią kierowców

Przeszukanie samochodu: przepisy nie chronią kierowcówŹródło: Policja
d29p8cw
d29p8cw

Rzecznik Prawo Obywatelskich interweniuje w sprawie przepisów dotyczących przeszukania samochodu. Obecnie prawo nie gwarantuje zmotoryzowanym przestrzegania konstytucyjnych zasad wolności.

Zgodnie z przepisami przeszukania samochodu w Polsce może dokonać policjant, funkcjonariusz Centralnego Biura Śledczego, Straży Granicznej, Służby Celnej, Żandarmerii Wojskowej, ABW, CBA, a nawet Straży Leśnej. Ten ostatni, ma takie prawo tylko w pobliżu terenów zielonych - by sprawdzić, czy nie wywozimy z lasu drewna. Jak w piśmie do Trybunału Konstytucyjnego wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich, obowiązujące przepisy nie wskazują dokładnie, jak powinno przebiegać przeszukanie, co oznacza, że kierowca nie wie, jakie podczas takiej czynności przysługują mu prawa. Co więcej, do wielu przeszukań w ogóle nie powinno dojść.

Zgodnie z przepisami postanowienie o przeszukaniu powinien wydać sąd lub prokurator. Policjant, który nie posiada takiego dokumentu, może dokonać przeszukania wyłącznie wtedy, gdy ma uzasadnione podejrzenie, że kierowca lub pasażer samochodu popełnił „czyn zabroniony pod groźbą kary” bądź spodziewa się znaleźć w aucie jego dowody. Tymczasem zdarza się, że policjanci czynią z przeszukania samochodu element rutynowej kontroli. Jaka jest skala takiego procederu? Tak naprawdę nie wiadomo, ponieważ takich czynności nikt w Polsce nie ewidencjonuje. Zlicza się jedynie wydane przez sądy i prokuratury nakazy przeszukania, liczba tych dokonanych „na blachę” może być jedynie kwestią domysłów.

Zgodnie z przepisami kierowca nie może odmówić policjantowi przeszukania samochodu. Mundurowy musi jednak uzasadnić tę czynność podejrzeniem. Czy zatem nie da się zniechęcić funkcjonariusza do przetrząśnięcia naszego pojazdu? Jest na to sposób. Każda czynność policjanta powinna zostać udokumentowana w notatniku służbowym, a na żądanie kontrolowanego musi on sporządzić protokół. Czasami zdarza się, że mundurowi odstępują od zamiaru przeszukania, jeśli jego powód w rzeczywistości jest błahy, a kierowca wyraźnie zażyczy sobie spisania z niego protokołu. Powinny znaleźć się w nim informacje dotyczące miejsca i czasu, dane uczestników, przyczyna i przebieg kontroli, spis znalezionych przedmiotów oraz podjęte wobec nich czynności. Osoby uczestniczące w przeszukaniu mają prawo zgłosić zarzuty co do treści protokołu. Ewentualne zarzuty należy sformułować przed jego podpisaniem.

Dodatkowo w razie nieprawidłowości zaobserwowanych w czasie kontroli przysługuje nam prawo do złożenia zażalenia w miejscowej prokuraturze. Na co można zgłaszać zażalenie? Podstawowym wymogiem dotyczącym kontroli samochodu jest to, by odbywała się ona w obecności kierowcy lub właściciela auta. Policjant nie może otwierać bagażnika twojego samochodu, gdy nie ma cię w pobliżu. Jeśli tak się stało, jest to powód do złożenia zażalenia.

d29p8cw
(fot. Policja)
Źródło: (fot. Policja)

Zgodnie z przepisami przedstawiciele wymienionych na początku służb, z wyjątkiem Straży Leśnej, mają również prawo do przeprowadzenia kontroli osobistej kierowcy i pasażerów samochodu. Kontrola osobista polega na sprawdzeniu zawartości odzieży osoby kontrolowanej i przedmiotów znajdujących się na jej ciele. Kontrola powinna się odbyć bez odsłaniana zakrytych powierzchni ciała. Policjant odbiera osobie kontrolowanej broń lub inne niebezpieczne przedmioty mogące służyć do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia albo przedmioty mogące stanowić dowód w postępowaniu lub podlegające przepadkowi.

Kontrolę osobistą wykonuje policjant tej samej płci co osoba kontrolowana, bez obecności osób postronnych. W wyjątkowych przypadkach, gdy ze względu na zagrożenie życia, zdrowia ludzkiego lub mienia zachodzi potrzeba niezwłocznego przeprowadzenia kontroli, czynności kontrolne może przeprowadzić funkcjonariusz odmiennej płci.

d29p8cw

W razie bezprawnego przeprowadzania przeszukania policjant ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną. Do takich przewinień należą między innymi: niedopełnienie obowiązków służbowych lub przekroczenie uprawnień oraz zaniechanie czynności służbowej albo wykonanie jej w sposób nieprawidłowy. Funkcjonariusz może zostać ukarany np. naganą, wyznaczeniem na niższe stanowisko służbowe, obniżeniem stopnia albo wydaleniem ze służby. W treści wspomnianego wcześniej zażalenia do prokuratora można opisać wszelkie nieprawidłowości, jakie miały miejsce podczas czynności policji. Przedtem jednak, już w trakcie przeprowadzania czynności, jeżeli sposób działania policji narusza prawo, warto zażądać spisania protokołu i umieszczania w nim stosownych uwag.

Uprawnienia służb mundurowych na pierwszy rzut oka mogą wydawać się zbyt szerokie. W rzeczywistości muszą takie być, by zapewnić bezpieczeństwo osobom postępującym zgodnie z prawem. Problem jednak w tym, że w Polsce przepisy mówiące o kontroli osobistej i przeszukaniu samochodu lub bagaży są mało precyzyjne, a na dodatek formułowane osobno dla każdej ze służb poprzez ministerialne rozporządzenia. Jak wskazuje RPO, brakuje tu rozwiązań o randze ustawy, czego wymaga ustawa zasadnicza. Przejrzyste prawo może okazać się skuteczne w zwalczaniu przestępczości, a jednocześnie nie będzie budziło nieufności względem służb mundurowych.

tb, moto.wp.pl

d29p8cw
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

Komentarze

Trwa ładowanie
.
.
.
d29p8cw
Więcej tematów